derez-uhelañ
Neuz
Brezhoneg
Anv-kadarn
derez-uhelañ /ˌdere(z)yˈ(h)ɛlːã/ gourel
- (Yezhadur) Unan eus derezioù an anv-gwan, pe adverboù zo.
- Evit implij anezho en derez-uheloc'h pe en derez-uhelañ, e vez staget outo an dibenn "-er" -oc'h hag "-est" -añ pa vezont berr a-walc'h; pa vezont hiroc'h avat e vez lakaet "more" ha "most" dirazo. — (Raymond Delaporte, Elementary Breton-English dictionary / Geriadurig saozneg-brezhoneg, Mouladurioù Hor Yezh, Lesneven, 1990, p. ix.)
- Evit implijout an anvioù-gwan en derez-uheloc'h pe en derez-uhelañ e vez staget outo an dibenn -er (-oc'h) hag -(e)st (-añ) gant an dibennoù ret. — (Gérard Cornillet, Wörterbuch Bretonisch-Deutsch Deutsch-Bretonisch, Buske, Hamburg, 2006, p. 378.)
Notenn
E yezhoù 'zo e vez furmet an derez-uhelañ dre stagañ un dibenn-ger : -añ e brezhoneg ; -af e kembraeg ; -st en alamaneg (heuliet gant dibenn-ger an anv-gwan hag hini an troad) ; -est e saozneg...
Skouerioù brezhonek
- Abafañ, abretañ, aesañ, aezetañ, aketusañ, aliesañ, ampartañ, amplañ, anaoudekañ, aonikañ, azenañ
- Bamusañ, barrekañ, berrañ, bihanañ, birvidikañ, boasañ, boemusañ, boukañ, boullañ, bourrusañ, brasañ, bravañ, breskañ, brezhonekañ, brokusañ, brudetañ, buanañ, buhezekañ, burzhudusañ
- C'hwekañ, c'hwervañ
- Dañjerusañ, dellezekañ, demerañ, dereatañ, diaesañ, didrabasañ, didrousañ, dieupañ, difraeañ, digamambreañ, digorañ, digredusañ, dilentañ, diotañ, disheñvelañ, diskiantañ, diskiantekañ, dislealañ, displijusañ, disterañ, divalavañ, diwezhañ, donañ, doñvañ, dousañ, drantañ, drastusañ, drouklivetañ, droukañ, drusañ, dudiusañ, duañ,
- Eeunañ, emgarañ, emsavañ, enkañ, enorusañ, estonusañ, eürusañ, euzhusañ, evurusañ,
- Fallakrañ, fallañ, fentusañ, finañ, flammañ, flemmusañ, flourañ, follañ, fonnusañ, fraeshañ, frankañ, freskañ, fromusañ, frouezhusañ, furañ,
- Galloudekañ, galloudusañ, garvañ, glasañ, glepañ, gorrekañ, goudorañ, gouestañ, gouiziekañ, goustadikañ, goustatañ, grevusañ,
- Gwakañ, gwanañ, gwashañ, gwellañ, gwennañ, gwerañ, gwirañ,
- Hardishañ, hegaratañ, hekañ, heñvelañ, herrañ, herrusañ, hetusañ, hirañ, hoalusañ,
- Iskisañ, izelañ,
- Joausañ,
- Kaerañ, kaletañ, kalonekañ, karantezusañ, kasausañ, katolikañ, kempennañ, kentañ, kerañ, kerseüsañ, kizidikañ, klañvañ, klokañ, klouarañ, koantañ, koshañ, kranañ, kreñvañ, krisañ, kuñvañ,
- Lamprañ, laoskañ, laouenañ, larkañ, lartañ, lealañ, ledanañ, lemmañ, lennusañ, lentañ, liesañ, lijerañ, lirzhinañ, lorc'husañ, louetañ, lousañ, lufrusañ, lugernusañ
- Madelezhusañ, mallusañ, marc'hadmatañ, marzhusañ, matañ, melenañ, melkoniusañ, mentekañ, mezhusañ, mistrañ, moalañ, moanañ, mortañ, muiañ, munutañ,
- nebeutañ, nec'hetañ, nerzhusañ, nesañ, nevesañ, niverusañ,
- Oadetañ, onestañ, otusañ, oueskañ,
- Paourañ, pellañ, peoc'husañ, peurliesañ, peuzziwiskañ, pilpousañ, pinvidikañ, pishañ, plijusañ, poaniusañ, poellekañ, ponnerañ, pouezusañ, pounnerañ, poutañ, prederietañ, primañ, priziusañ, propañ, proprañ,
- Ralañ, reishañ, retañ, reutañ, risklusañ, rokañ, rouesañ, rusañ, rustañ,
- Saourusañ, sartañ, savetañ, sebezusañ, sec'hedusañ, sevenañ, sioulañ, siriusañ, skañvañ, skedusañ, skiltrañ, skiltrusañ, sklaerañ, skuishañ, sonnañ, sotañ, souezhetañ, souezhusañ, souplañ, spisañ, splannañ, spontetañ, spontusañ, stagusañ, stankañ, startañ, strafuilhetañ, strishañ, surañ,
- Taerañ, tagnousañ, talekañ, talvoudusañ, tanavañ, tenerañ, tennañ, teñvalañ, terruplañ, teuskañ, tevañ, tommañ, tostañ, trenkañ, treutañ, tristañ, trouzusañ, truekañ, truezusañ, truilhekañ, trummañ,
- Uhelañ, uvelañ,
- Vilañ,
- Yac'hañ, yac'husañ, yaouankañ, yenañ, yostañ,
- an anv-gwan-verb : brudetañ, desketañ, drouklivetañ, kuzhetañ, mantretañ, nec'hetañ, troetañ e-kichen doareoù all : muiañ gwisket, muiañ livet, ...
- direizhderioù :
- drouk a c'hall ober droukañ pe gwashañ;
- mat a c'hall ober "matañ" e-barzh marc'hadmatañ, met gwellañ eo an derez-uhelañ;
- fall a ra "fallañ" pe gwazh, pe "gwashañ";
- kalz a ra muiañ, a vez implijet a-wechoù dirak anvioù-gwan-verb, hag anvioù-gwan hag a grog gant di- : diboan, didorr, difiñv, diluzy, disamm, ...
- fraezh, hardizh, kozh, pizh, reizh, serzh, skuizh, strizh , a ra fraeshañ, hardishañ, koshañ, pishañ, reishañ, sershañ, skuishañ, strishañ ,
- "didrouz, druz, kriz, nevez, ruz," a ra "didrousañ, drusañ, krisañ, nevesañ, rusañ",
- "abred, goustad, nebeud, yud ", a ra "abretañ, goustatañ, nebeutañ, yutañ";
- Alies war-lerc'h an anv-kadarn :
- A-wechoù dirak an anv-kadarn (hep ger-mell) :
- e troiennoù evel muioc'h-muiañ
- Hep ger-mell pa vez heuliet gant un islavarenn-stag.
- Bravañ plac'h zo er vro eo honnezh. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 242.)
- Louis ar Poder eus Treduder a oa diwezhañ gwiader a oa bet er vro. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 126.)
- Diwezhañ tro e oan bet eno e oa darbet din bezañ marvet. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 242.)
- Hennezh eo eürusañ den a zo bet biskoazh. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.)
- Laouen e oant holl, yaouank, eürusañ tud o doa bevet war an douar. — (Roparz Hemon, Gaovan hag an Den Gwer, 1949 kentañ emb. Embannadurioù Douar ar Yaouankiz (Al Liamm), eil emb. Levrioù Skol al Louarn (An Here), 1988, p. 7.)
- Un dra gaer e ve, eme un all, klevout fallañ gaouiad zo er vro (nemet me e ve) o vont da brezeg deomp … diwar-benn ar wirionez. — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 8.)
- ... fallañ tra a rafent a-hed o buhez e ve an dra-se. — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 110.)
- Falla maneur e-noa greet a oa mond da heja plouz da Bier. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 337.)
- Falla ibil a zo er c'harr a wigour da gentañ. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.)
- Gwashañ:
- Gwasa a c'hoarvezas neuze eo e tihunas an aotrou. — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 80.)
- « Gwasa penngos divalo a zo er c'hoad-mañ eo da benn-te ! Dal !» — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 200.)
- Gwasañ pec'hed a zo er bed eo selled etrezeg toull ar gloued pa vez arru koulz ar pred. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 303.)
- Gwassa tôl fall 'm oa grêt biscoas
Oa diwiski ma mamm en noaz ; — (Fañch an Uhel, Soniou Breiz-Izel 2, Pariz, 1891, 1971, p. 122.) - Gwasha tra en devoa graet e oa mont da Bariz. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.)
- Gwellañ
- Gwella ed a vez brema a vez war goz. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 277.)
- Gwellañ bag a zo er porz eo hini Milio. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.)
- Gwellañ kan he deus ar vran Eo he hini hec'h-unan.
- [...] — marteze gwellañ tra 'oufen ober eo diskleriañ peseurt gwiskamant a veze, er mare ma komzan dioutañ, [...]. — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 30.)
- Gwella tra a zo d'ober eo laza anezañ. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 202.)
- Gwella tra a gavan ez eo eur bannah kafe gant lêz. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 202.)
- Hirañ deiz a zo er bloaz eo hemañ, — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 217.)
- Hirañ deiz zo er bloaz eo Gouel Yann — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.)
- Roet e voe dezhañ arc’hant hag aour a-walc’h, gant kaerañ marc’h a oa er (!) marchosioù ar palez … — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 83.)
- An Azvent eo kaerañ ha talvoudusañ amzer a zo er bloaz. BUSE 833
- [...], ar roue en devoa gwelet eun heizez, kaera hini en devoa redet biskoaz. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 39.)
- Kaerañ bez a vije er vered a vije hini e wreg. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.)
- Kaerañ delienn a zo er c'hoad na dorchfes ket da revr ganti ? - Un delienn gargel (kelenn). — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 333.)
- Eno, en ur glask an traoù da oferennañ, e kavjont un arched graet, me 'gred, evit kentañ hini a varvje e kêr, ... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 30.)
- Kenta kristen a wel eno a zo eur c'here. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 216.)
- Kentañ mat a reas a oa tapout krog er morzhol. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.) (e reas, kentoc'h)
- Kentañ porzh e taoljomp eor ennañ a voe Las Palmas. — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 89.)
- Kentañ gwech a vo e teuin abretoc'h. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.)
- Kosañ den a zo war an douar n'e-neus ket gwelet se. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.)
- Muiañ aon amboa a oa e lazhje anezhi. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.)
- Reishañ a zo eo mont da gas an traoù-mañ d'ar gêr. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 439.)
- Hennez eo sotañ den a vale. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 32.), — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.).
- An Azvent eo kaerañ ha talvoudusañ amzer a zo er bloaz. BUSE 833
- Tristañ daou dra zo er bed: Koll ar gweled hag ar c’herzhed.
- Yenañ tra a zo en ti :
Pennoù daoulin an ozhac'h ha fri ar c'hi. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 559.),
— (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 307.)
Troidigezhioù
- alamaneg : Superlativ (de) gourel
- galleg : superlatif (fr) gourel
- hungareg : felsőfok (hu)
- italianeg : superlativo (it) gourel
- iwerzhoneg : sárchéim (ga) benel
- kembraeg : gradd eithaf (cy) benel
- nederlandeg : overtreffende trap (nl) gourel
- poloneg : stopień najwyższy (pl) gourel
- saozneg : superlative (en) , superlative degree (en)
- spagnoleg : superlativo (es) gourel