kaerañ

Brezhoneg

Etimologiezh

Savet diwar an anv-gwan kaer hag an dibenn-ger -añ.

Furm anv-gwan

kaerañ /ˈkɛrːã/

1. Derez-uhelañ an anv-gwan kaer.

   • Hennezh eo ar c'haerañ. Honnezh eo ar gaerañ.

   • — « Ac'hanta, » eme Gristof, « pe va zi-me, pe ho hini-c'hwi, roue, eo ar c'haerañ ? » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 167.)
2. a-wechoù dirak an anv-kadarn

   • Ar c'haerañ charreter a ziskar e gar. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 62.)
   • Evel-se int deuet da genlabourat gant tud « Dastum » a vez o redek ar maezioù evit kutuilh diwar muzelloù ar vrezhonegerien kaerañ bleunioù hol lennegezh dre gomz. — (Fañch Peru, Kañfarded Milin ar Wern, Skol Vreizh, 2008, p. 50.)

3. dirak an anv-kadarn, e deroù un islavarenn-stag.

   • Roet e voe dezhañ arc’hant hag aour a-walc’h, gant kaerañ marc’h a oa er (!) marchosioù ar palez … — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 83.)
   • An Azvent eo kaerañ ha talvoudusañ amzer a zo er bloaz. BUSE 833
   • [...], ar roue en devoa gwelet eun heizez, kaera hini en devoa redet biskoaz. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 39.)
   • Kaerañ bez a vije er vered a vije hini e wreg. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 243.)
   • Kaerañ delienn a zo er c'hoad na dorchfes ket da revr ganti ? - Un delienn gargel (kelenn). — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 333.)

4. en droienn kaerañ da (gwelout -at) .

   • Sell kaerañ da garroñs a zo du-hont. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 21.)

5. en droienn un ti ar c'haerañ.

   • An daouzek leanez a c'hanas pep a vab ar c'haerañ. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 49.)
   • ...ur pesk ar c'haerañ eo ... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 111.)
   • Ha dezhi ur pennad-blev melen a’r c’haerañ, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 142.)
   • ...ur priñs ar c'haerañ .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 186.)
   • ...festoù ar c'haerañ .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 166.) — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 199.)
   • ...ur c'hastell aour ar c'haerañ .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 228.)
   • ...dilhad nevez ar c'haerañ .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 256.)
   • ...ur pred ar c'haerañ .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 272.)
   • ...ur plac'h ar c'haerañ .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 25.)
   • ...ur c'hastell ar c'haerañ .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 87.)
   • ...ur gwele pluñv ar c'haerañ .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 88.)
   • ...daou vab ar c'haerañ am eus. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 95.)

6. en droienn ur briñsez ar gaerañ .

   • ...ur briñsez ar gaerañ .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 232.)

7. en droienn eus ar c'haerañ :

   • Per aour eus ar c’haerañ, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 15.)
   • ...festoù eus ar c'haerañ .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 298.)

8. en droienn eus ar re gaerañ :

   • Ur volz eus ar re gaerañ, — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 30.)

9. bezañ en e gaerañ : bezañ gwisket brav, stipet
   • Keit ha m'emaon war ar c'hraf-se - kemenerien ha dilhad d'ar sul - marteze gwellañ tra 'oufen ober eo diskleriañ peseurt gwiskamant a veze, er mare ma komzan dioutañ, gant an dud diwar ar maez em bro Dreger pa felle dezho bezañ en o c'haerañ. — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 30.)
   • Lezel a reas tennañ eus ar pres e zilhad kaerañ hag ec'h eas gant e hini gozh, en he c'haerañ ivez, 'trezek ar Genkiz, e-lec'h ma oa ar Benneien o chom. — (Anatol ar Braz, lakaet e brezhoneg gant Erwan ar Moal, Mojenn an Ankou, Mouladurioù Hor Yezh, 1986, p. 19.)
10. en droienn kaerañ hini ...
    • Kuitaet gantañ e balez kerkent ha kan ar c'hilhog, ar roue en devoa gwelet eun heizez, kaera hini en devoa redet biskoaz. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 40.)

Krennlavarioù

• Eur wreg fur hag hi divalo
  A zo dreist ar gaera wreg a zo — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 55.)

Troidigezhioù

• galleg : la plus belle ^(fr) , le(s) plus beau(x) ^(fr) , les plus belles ^(fr)