Mont d’an endalc’had

zeuas

Ur pennad eus ar Wikeriadur, ar geriadur liesyezhek frank a wirioù.

Brezhoneg

Etimologiezh

Eus deuas gant ur c'hemmadur dre vlotaat (d > z).

Furm verb

Kemmadur Furm
hep deuas
dre vlotaat zeuas
amreizh teuas

zeuas /ˈzøː.as/

  1. Furm kemmet ar verb dont e trede gour unan an amzer-dremenet strizh, en doare-disklêriañ.
En abardaevez-ze, tonton Tomaz ar Gervini, a zeuas da zigas d'eomp d'ar gear eur c'harradig avalou-douar a oamp bet o tenna du-hont, e Kervarzek, en eun dachenn feurmet evit an eostvez patatez. — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 204.)
Job ha Lom a zeuas e ti ar skluzier, unan o kanañ hag an hini all o tiskanañ. — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 13.)
C'hoant a zeuas da Rivanon diskenn betek goueled an draonienn evit selaou mouskan ar wazhig [...]. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 64.)
Hogen ur bilhed fall a zeuas gantañ hag e rankas mont d'an arme. — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 8.)
Gwez a zo a zeuas da zizeriañ : meleniñ a rae o delioù. Kaer am boa o louzaouiñ, lakaat ludu a bep seurt war o gwrizioù, e teuent, goustadik, da dreutaat, da weñviñ. — (Pêr Denez, Glas evel daoulagad c'hlas na oant ket ma re, Al Liamm, 1979, p. 99.)
Jezuz a zeuas d'ar gêr, hag adarre eun engroez tud war e dro, ken ne hellent ket debri eun tamm bara zokén. — (Aviel Sant-Mark 3-20, troet gant Kenvreuriez ar brezoneg, 1982.)
Un nozvezh e voe klevet un drouz digustum e porzh Rospidou. Un den ranell a zeuas da sellout. — (Erwan Berthou, En bro Dreger a-dreuz parkoù, Mouladurioù Hor Yezh, 1985, p. 66.)
An tasmant, avat, pa welas e chomemp diseblant, a zeuas tostoc'h c'hoazh ouzhomp hag a hirvoudas truezusoc'h eget biskoazh. — (Abeozen, Pirc'hirin Kala-Goañv, Al Liamm, eil emb. 1986, p. 132.)
Ur bern traoù iskis ha glac'harus evel 'ouzoc'h, a zeuas war spered an hini gozh, hag hi da fatikañ. — (Ernest ar Barzhig, Minna ha danevelloù all..., Mouladurioù Hor Yezh, 1988, p. 97.)
Ar c'hi bihan a zeuas er gegin ha goude bezañ graet ul lipadenn da zorn an enseller hag ur fistoulennig gant e lost ouzh e c'har ez eas da buchañ e-harz troad e vestr. — (Goulc'han Kervella, Brezel ar Rigadell, Al Liamm, 1994, p. 158.)
Met ar gwenan a zeuas war e dro hag en em lakaas da nijal ha da fraoñval en-dro d'e benn. — (Marsel Klerg, Faltazi an amzerioù kent, Mouladurioù Hor Yezh, 1999, p. 168.)
  • War-lerc'h ar rannig-verb nac'h na, da skouer :
Setu hor soudard o vale endra ma c'hell padout an hent dindan e dreid, ken na zeuas an noz warnañ. — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 132.)
[...], bet taget gant an droug-skevent kent na zeuas a-benn da beurziskouez e dalvoudegezh. — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 60.)
  • War-lerc'h ar rannig-verb nac'h ne, da skouer :
Ar pesked avat, eno evel en traoñ, a oa leun o c'hof, hag hini ebet anezho, d'ar mare-se eus an deiz, ne zeuas da bismigañ higenn ar pesketaer. — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 12.)
Deiz va fask kentañ, soñj am eus, kanfard ebet nemedon ne zeuas d'an iliz gant ur jiletenn wenn ha gant ur vrec'henn seiz ouzh e vrec'h dehou. — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 27.)
[...], ne zeuas ar c'housked dezhañ nemet d'ar mintin abred, pa voe poent sevel. — (Youenn Drezen, Sizhun ar Breur Arturo, Al Liamm, 1971, p. 15.)
« Ucheikon ! Jezuz ! » eme Goup. Ne zeuas nemet se ganti. — (Jakez Konan, Lannevern e kañv ha danevelloù all, Al Liamm, 1980, p. 19.)
Pa zeuas, avat, ar mez da vankout e rankas mont en noz da redek an douaroù dindan boued-chatal pe louzoù-kegin evit gellout terriñ e naon. — (ABEOZEN, Marvailhoù Loened, Skridoù Breizh, Brest, eil emb. 1943, p. 61.)
Hogen pa zeuas ar c'hazh d'ar razh e weljomp un ti a vent vat [...]. — (Jarl Priel, Amañ hag Ahont, Al Liamm, 1957, p. 221.)
Kimiadiñ a reas diouzh ar vestrez, hag edo o vont da lavarout kenavo d' ar verc'h pa zeuas soñj dezhañ e oa ar bennhêrez bouzar ha mut. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 69.)
SPONTUS e voe kounnar an Enebour, pa zeuas Hor Salver betek dor an Ifern, da gerc'hat Adam hag Eva, evit o c'has d'ar Baradoz, war un dro gant ar re eus o gourvibion a c'hortoze eno E zonedigezh. — (Langleiz, Romant ar Roue Arzhur/levrenn I : Marzhin, Al Liamm, 1975, p. 15.)
Pa zeuas lezennoù Combes kozh da lakaat disparti etre an Iliz hag ar Stad, e voe reuz e Breizh kerkent ha ma voe anv d'ober iñvantor en ilizoù. — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 246.)
Ul Lun abardaez, pa zeuas Per d' an ti d' ober un ehan e oa skuishoc'h ha prederietoc'h eget boaz. — (Abeozen, Pirc'hirin Kala-Goañv, Al Liamm, eil emb. 1986, p. 138.)

Stummoù rannyezhel