hag a

Brezhoneg

Etimologiezh

Savet gant hag hag a

Rannig

hag a

1. dirak un islavarenn-stag hag a deu war-lerc'h un anv amstrizh
   • En jardin ar palez e oa ur wezenn-ber hag a roe per aour eus ar c'haerañ. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 15.)
   • Ur wech e oa ur roue er gêr a Iz hag a oa marvet e wreg. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 93.)
   • Ur wezh e oa, en Ploubezr, ur paotrig manet hep tad na mamm, hag a veve diwar an aluzen ... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 155.)
   • ... gwelet a reas evned hag a glaske o nez da gousket er brouskoajou, [...]. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 127.)
   • Ur wech e oa un intañv hag a oa dimezet da un intañvez . — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 169.)
   • Dozviñ a reas eno un û hag a oa melen evel an oar . — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 137.)
   • - [...]. Setu ama eun den yaouank eus a Vreiz-Izel hag a chomo ganen hiviziken, mar fell d'eoc'h ? — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 7.)
   • — « Tud zo aze ? »
     — « Ya, va den mat, » eme ur vouezhig tanav ha displed evel mouezh ur bugel, hag a zeue dre zindan an douar. — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 78.)
   • Gwechall e oa eun den santel, eur manac’h hag a rae, eus an eil penn d’an deiz d’egile, vad d’ar beorien ha d’ar re glañv. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 11.)
   • [...], e kav eur paour-kaez dall koz hag a c'houlenn an aluzen digantañ. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 136.)
   • Eno e oa tïer hag a oa diskaret. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 115.)
   • Honnez, 'vat, neuze, a zo eur preñv hag a zo tost he hrohen ouz he hein ! — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 430.)
   • Ur son hag a gavan brav eo hini Janedig. TBP 3/127
   • Me am-eus klevet se gand un (unan, un den) hag a oar. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 244.)
   • ...d'ur pardoner hag a oa deuet eus keid-all da bediñ ar Werc'hez hag a vije bet eürus-bras da vezañ test eus unan nemetken eus he burzhudoù kaer. — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 49.)
2. Koulskoude e kaver a-wechoù a hepken, e-lec'h hag a:

   Mes kerkent ha ma voent diskennet war an douar, ar briñsez a frotas anezhañ gant louzoù a gavas 'barzh ar c'hoad hag e savas dezhañ pastelloù-revr ha kofoù-gar nevez... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 145.)

3. Goude setu, sell aze ...
   • Setu aze, 'vat, hag a oar poultrenni traou aze. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 188.) (= Setu aze un den hag a oar ...)
   • Sell aze (un den) hag a zo sod ! — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 244.) (= Sell aze un den hag a zo sot !)
4. hag e