den

Brezhoneg

Etimologiezh

Kavet en henvrezhoneg den.

Meneget er C'hatolikon (den).

Da geñveriañ gant ar gerioù dyn en kembraeg, den en kerneveureg, duine en iwerzhoneg, donios en galianeg.

Anv-kadarn

den /ˈdẽːn/ gourel, (liester : tud, denion, denioù, furm vihanaat denig)

1. an den : an-unan
   • Nag a drubuilh en devez an den war an tamm douar-mañ. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 550.)
   • Ar re-se a soñj gante n’en devez sort an den d’ober. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 193.)
   • Kaset e ve an den war ar c'herzhed ma rafe se — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 253.)
2. ma den: ma fried, ma gwaz (e Treger dreist-holl):
   • -Ma den en deus tapet anezhañ er jardin. -Laret d'ho ten dont d'am c'havout disul gentañ, ha degas gantañ an evnig. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 137.)
   • FULUP. — Kalz re vrao, diouz va c'hoant !... En em glemm a-walc'h a rae he den ouz ar strakell-se ; ne baoueze ket ar paour kaez dogan da vont war gein ar marc'h... — (Jarl Priel, Ar Vatez vihan, Sav niv. 29, Diskar-amzer 1944, p. 11.)
   • Intañvezed : o denioù zo waet tout. Brezhoneg ar Skorv, 148
3. ma den : a lavared a-wechoù d'ur c'hengaozeer
   • — Her lavaret a c'hellez, va den ; me am eus dija gwelet meur a hini. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 155.)
4. pep den, kement den
5. meur a zen : meur a unan, a-wechoù meur a hini → Termenadur da glokaat (Ouzhpennañ)
   • Un daouarn tomm hag ur galon yen
     A ra goap a veur a zen. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 351.)

Gerioù kevrennek

• den-a-bluenn
• den-a-di
• den-a-dra
• den-a-enor
• den-a-gambr
• den-a-lez
• den-a-lezenn
• den-a-Stad
• den-bleiz
• den-bouc'h
• den-deuet
• den-Doue
• den-e-garg
• den-gouestl
• den-marc'h
• den-meur
• den-nevez
• mab-den

Deveradoù

• denegezh
• denek
• denel
• denelezh
• deneliezh

• denenn
• denez
• dengar
• dengarour
• dengarouriezh

• dengreizel
• dengreizelour
• dengreizelouriezh
• denheñvel
• denheñvelegezh
• denjentil
• denoniel
• denoniezh

• denoniour
• den-ran
• denvuzulierezh
• denzebrer
• denzebrerezh
• dreistden
• euzhden
• gouzen
• mab an den
• pennden

Troioù-lavar

• ... a zen
• bezañ den da ober un dra
• bezañ den d'e c'her
• na vezañ marv mil den

Krennlavarioù

• Aesoc'h d'ur c'hañval tremen dre grao un nadoz
  Eget d'un den pinvidik mont d'ar baradoz.
• Un daouarn tomm hag ur galon yen
  A ra goap a veur a zen. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 396.), — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 318.)
• N'eus ket ezomm da gemer un den bihan evid espern boued nag unan braz evid ober muioc'h a labour. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 303.)
• Ur c'hemener n'eo ket un den :
  Kemener eo ha netra ken. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 307.)
• An den dre ma gosa a falla. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 309.)
• E bro an dud kamm e kred pep den kerzhout eeun.
• Sotoc'h evit an den en kelenn. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 316.)

Troidigezhioù

(1)

• galleg : homme ^(fr)
• nederlandeg : man ^(nl)

an den (2)

• galleg : l'homme ^(fr) , l'on ^(fr) , on ^(fr)
• nederlandeg : men ^(nl)

Raganv

den /ˈdẽːn/

1. den ebet (gant ur verb er stumm-nac'h peurvuiañ).
   • N'eus den. Ne c'hall den kompren.
   • ne oar den
   • den ne oar
   • An amiegez ... a c'houlenn mont er-maez. -Nann, n'aio den er-maez c'hoazh, eme ar roue .... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 133.)
   • Den ne ouie da belec'h e oa aet, na den zoken ne glaskas her gouzout. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 111.)
   • ... mes ne weljont den. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 224.)
   • Den ne responto bremañ?. — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 88.)
   • Den ne c'hellahe laret spis mard eo kornek pe digornek. — (Job Jaffre, Etrezomp e brezhoneg 1, Emglev an Orient, p. 304.)
   • Koad a-us dezhañ, koad dindanañ, koad tro-dro dezhañ, kaer en devez hopal, den ne respont anezhañ ? - Ar person er gador sarmon. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 329.)
   • ... : den ne ouias pelec'h e oa êt. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 3.)
   • — « [...]. Rak se, arabat eo deoc'h en em ziskouez da zen, nemet din-me, nag ober an disterañ trouz. [...]. » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 80.)
   • ... ne oufe den, nemet her gwelet en defe, anaout ar vad a reas deomp merc’hed deuet gant o zud ... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 215.)

Spagnoleg

den

Liamm diabarzh

• Stagadenn:Displegadurioù spagnolek/dar