kaout c'hoant

Brezhoneg

Etimologiezh

Troienn savet gant kaout ha c'hoant.

Troienn verb

kaout c'hoant /kɔwt.ˈxwãnt/

1. Santout un ober evel un ezhomm (en un toulladig troiennoù) [c'hoant a zo dirak un anv-verb hep araogenn na klokaenn]
   • Ne 'm boa ket (a) c'hoant c'hoarzhin. — (Geriadur brezhoneg An Here, 2001, p. 215a.).
   • Me ‘m eus c’hoant-kac’hat ! eme unan; me ‘m eus c’hoant-staotat, eme un’ all, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/2, Al Liamm, 1985, p. 19.)
   • kaout c'hoant-c'hoari
   • kaout c'hoant-dimeziñ
   • kaout c'hoant-kousket
2. Bezañ gant ar soñj e vefe mat dezhañ (ober un dra bennak). Gwelet ivez : c'hoantaat, falvezout da ub, gant ub, faotañ da ub, fellout da ub, goulenn, hetiñ, karout, mankout da ub, mennout da ub, youliñ.
   1. [kaout displeget a zo a-dreñv c'hoant hag e glokaenn] (araogenn ebet dirak an anv-verb a gloka c'hoant)
      • Nann, ma c'hoarig, c’hoant gwelet bro am eus, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 247.)
      • [...], rak c'hoant kaout un hanter dousenn d'an nebeutañ en doa. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 188.)
      • ... ha c’hoant tostaat ouzh Brest en doa ivez. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 188.)
      • ... c'hoant tremen da Vro-Saoz en doa ... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 156.)
   2. [kaout a zo a-raok klokaenn c'hoant] (araogenn da dirak an anv-verb a gloka c'hoant)
      • [kaout a zo a-raok c'hoant hag e glokaenn]
        • Kaer am boa kaout c’hoant d'ober ur skolaer gant ma mab n’em eus ket gallet ober, — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 187.)
        • kaout c’hoant da dennañ panez eus gouzoug ur c’hi : d’ober un dra dibosubl
        • Neuze, a-benn eur pennad, deut da veza skuiz er gear, me am beus bet c’hoant da anaout ar bed hag oun deut ama, arc’hant a-walc’h ganen evit beva eur pennad. — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 6.)
        • Me am eus c'hoant da vale bro . — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 130.)
        • Pa en devije c’hoant da vezañ tennet er-maez, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 17.)
        • Me am eus c'hoant da deskiñ alamaneg. — (Loeiz ar C'hlerg, Ma beaj Londrez, Sant-Brieg, 1910, p. 66.)
        • [...], ha n'em boa ket a c'hoant da zigalounekaat. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 87.)
        • ... dre m'he devoa bremaik muioc'h a c'hoant da zimeziñ gant yannig eget da vont d'an dour d'en em veuziñ — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 67.)
        • N’em boa ket a c’hoant da ziruskañ e groc’hen, — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 73.)
        • ... a mar o heus, otro, hoand da gleued ar bris ... (ha mar hoc'h eus c'hoant, aotrou, da glevout ar briz), — (Louis Eunius, p. 613.)
        • Hag en doa c’hoant d’her lakaat da vezañ lazhet. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 197.)
        • Pêr en doa c'hoant da furchañ betek ar foñs, abalamour da gaout ur gouign a bep seurt ; mez Kolaig a viras outañ, hag a lavaras dezhañ kemeret diwar-c'horre ma karje, rak ned ae ket, evit un dousenn hepken, da zirenkañ e banerad kouignoù eus an nec'h d'an traoñ. — (Lan Inizan, Toull al Lakez, Brest-Kemper, 1878, Kemper, 1930, p. 13.)
      • [kaout a zo a-raok c'hoant resisaet gant un adverb : a-walc'h, bras, kaer, …]
        • "Ma ! ma mab, pa'c'h eus c'hoant kaer da vont, me a laosko ac'hanout, [...]." — (Marsel Klerg, Faltazi an amzerioù kent, Mouladurioù Hor Yezh, 1999, p. 22.)
        • kaout c'hoant a-walc'h da ober udb
        • kaout c'hoant bras da ober udb
      • [ar rener a zo etre c'hoant hag e glokaenn]
        • Ret eo krediñ en doa bet c'hoant ar soudard da lammat dreist ar ganol ... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 224.)
      • [kaout displeget a zo etre c'hoant hag e glokaenn]
        • C'hoant am eus da deskiñ iwerzhoneg. — (Loeiz ar C'hlerg, Ma beaj Londrez, Sant-Brieg, 1910, p. 67.)
        • C’hoant am eus da labourat un tamm douar ha da hadañ. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 44.)
        • C'hoant 'peus da lavaret - penôs, arôk lakat anezan war baper, eo red gouzout pesenrt ment en deus? An Hini goz o vont da denna he foltred, 4
        • C’hoant o deus d’en em dennañ a-gostez. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 198.)
        • — [...] C'hoant ho poa da dennan warnoc'h sellou ho konsorted ha da voutan anê war ar jendarmed ? — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 168.)
      • [kaout displeget hag un adverb a ya da resisaat choant a zo etre c'hoant hag e glokaenn]
        • C'hoant am befe a-wechoù da grediñ. — (?, p. ?.)
3. Bezañ gant ar soñj e vefe mat (e vefe graet udb gant ub) [c'hoant a zo dirak un islavarenn-diskuliañ ha verb an islavarenn, degaset gant ar rannig-verb e, a zo en doare-divizout]. Gwelet ivez : c'hoantaat (ma), falvezout da ub (e), na faotañ da ub (e) [er stumm nac'h], fellout da ub (ma), hetiñ (e), karout (e), mankout da ub (e), mennout (ma)
   • C'hoant am eus e rafec'h koumanant ouzhin. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 184.)
   • C’hoant hoc’h eus ’ta e vefen-me laket da vestr warnoc’h, — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 147.)
   • Gouskoude, ha c'hoand em be-me da lavared eo guelloc'h natur an dud en kear eguet var ar meaz ? Nan, nan sur. — (Marvaillou evid an dud divar ar meaz, troet gant Gabriel-Marie Caroff, 1847, p. 25.)
   • ... red eo d'in gortoz va merc'h-vihan am eus c'hoant e vefe tennet he foltred ive. — (An Hini goz o vont da denna he foltred, p. 6.)

Evezhiadenn 1

Ar ger-mell strizh a vez lakaet dirak c'hoant mard eus un islavarenn-stag : ... dre an c'hoant o deus da gariñ ha dre an c'hoant o des da gavet gloer. — (ENVD 173.)

Evezhiadenn 2

Ar reolenn da-heul a zo bet roet gant Frañsez Kervella.

Ne vez ket lakaet araogenn ebet pa zeu an anv-verb rag-eeun war-lerc'h ar [ger] « c'hoant » […], da lavaret eo :

– en anv-verb : kaout c'hoant mont […] ;

– pa vez lakaet renadenn eeun ar verb kaout da gentañ

C'hoant dimeziñ e verc'h en devoa

— (Frañsez Kervella, Yezhadur Bras ar Brezhoneg, Brest, 1947, 1976, p. 186.)

Hogen, ar menegoù dastumet a ya a-enep ar reolenn-se pa vez kaout a-raok c'hoant.

• Pa en devije c’hoant da debriñ, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 164.)
• — [...]. Ne lavarign ket d'eoc'houi zoken ar pez am beuz c'hoant da ober. [...]. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 86.)
• Petra livirit ? N'ouzon ket petra hoc'h eus c'hoant da ober. — (Yann-Vari Perrot, E-tal ar poull, C'HOARIVA BREZHONEK, Pemp pezh-c'hoari berr, Skridoù Breizh, 1944, p. 48.)
• Ne ouzoc'h ket petra am boa c'hoant da ober en eur vont ken tost-ze d'ar sitoyaned ? — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 88.)
• Ho c'hounta em boa c'hoant da ober evit gouzout ped oant. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 88.)

Krennlavarioù

• An hini a deuk en ul lec'h en devez c'hoant da sevel eno e di.
• An hini en deus c'hoant da vont da gozh
  A rank lezel an avel fall eus e gof.
• An hini en deus c'hoant da zastum madoù
  Pa vo krog an tan, lazhet ar gouloù.
• Hennezh en devez c'hoant
  Da gaout ar marc'h hag an arc'hant.
• Pa vez c'hoant d'ober berzh
  Gwelloc'h ijin eget nerzh.
• Ret eo gortoz ar c'haol da boac'hat (= da boazhat)
  Pa vez c'hoant d'ober soubenn vat.

Skouerioù eus frazennoù enne kaout c'hoant

• kaout c'hoant da vezañ
• kaout c'hoant da zimeziñ
• kaout c'hoant da c'houzout
• kaout c'hoant da welout
• kaout c'hoant da gaout
• kaout c'hoant da lavarout
• kaout c'hoant da lazhañ
• kaout c'hoant da vont
• kaout c'hoant da ober
• kaout c'hoant da reiñ

Troidigezhioù

• alamaneg : Lust haben ^(de)
• galleg : avoir envie ^(fr)
• finneg : tehdä mieli ^(fi)
• norvegeg : ha lyst ^(no)
• poloneg : mieć ^(pl)  ; ochotę ^(pl) (na ^(pl) + akuzativ)
• saozneg : to fancy ^(en)  ; to lust after ^(en)