kaout c'hoant

Brezhoneg

Etimologiezh

Troienn savet gant kaout ha c'hoant.

Troienn verb

Santout un ober evel un ezhomm (en un toulladig troiennoù) [c'hoant a zo dirak un anv-verb hep araogenn na klokaenn]
- Ne 'm boa ket (a) c'hoant c'hoarzhin. — (Geriadur brezhoneg An Here, 2001, p. 215a.).
- Me ‘m eus c’hoant-kac’hat ! eme unan; me ‘m eus c’hoant-staotat, eme un’ all, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/2, Al Liamm, 1985, p. 19.)
- kaout c'hoant-c'hoari
- kaout c'hoant-dimeziñ
- kaout c'hoant-kousket
Bezañ gant ar soñj e vefe mat dezhañ (ober un dra bennak). Gwelet ivez : c'hoantaat, falvezout da ub, gant ub, faotañ da ub, fellout da ub, goulenn, hetiñ, karout, mankout da ub, mennout da ub, youliñ.
1. [kaout displeget a zo a-dreñv c'hoant hag e glokaenn] (araogenn ebet dirak an anv-verb a gloka c'hoant)
  - Nann, ma c'hoarig, c’hoant gwelet bro am eus, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 247.)
  - [...], rak c'hoant kaout un hanter dousenn d'an nebeutañ en doa. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 188.)
  - ... ha c’hoant tostaat ouzh Brest en doa ivez. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 188.)
  - ... c'hoant tremen da Vro-Saoz en doa ... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 156.)
2. [kaout a zo a-raok klokaenn c'hoant] (araogenn da dirak an anv-verb a gloka c'hoant)
  - [kaout a zo a-raok c'hoant hag e glokaenn]
    - Kaer am boa kaout c’hoant d'ober ur skolaer gant ma mab n’em eus ket gallet ober, — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 187.)
    - kaout c’hoant da dennañ panez eus gouzoug ur c’hi : d’ober un dra dibosubl
    - Neuze, a-benn eur pennad, deut da veza skuiz er gear, me am beus bet c’hoant da anaout ar bed hag oun deut ama, arc’hant a-walc’h ganen evit beva eur pennad. — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 6.)
    - Me am eus c'hoant da vale bro . — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 130.)
    - Pa en devije c’hoant da vezañ tennet er-maez, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 17.)
    - Me am eus c'hoant da deskiñ alamaneg. — (Loeiz ar C'hlerg, Ma beaj Londrez, Sant-Brieg, 1910, p. 66.)
    - [...], ha n'em boa ket a c'hoant da zigalounekaat. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 87.)
    - ... dre m'he devoa bremaik muioc'h a c'hoant da zimeziñ gant yannig eget da vont d'an dour d'en em veuziñ — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 67.)
    - N’em boa ket a c’hoant da ziruskañ e groc’hen, — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 73.)
    - ... a mar o heus, otro, hoand da gleued ar bris ... (ha mar hoc'h eus c'hoant, aotrou, da glevout ar briz), — (Louis Eunius, p. 613.)
    - Hag en doa c’hoant d’her lakaat da vezañ lazhet. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 197.)
    - Pêr en doa c'hoant da furchañ betek ar foñs, abalamour da gaout ur gouign a bep seurt ; mez Kolaig a viras outañ, hag a lavaras dezhañ kemeret diwar-c'horre ma karje, rak ned ae ket, evit un dousenn hepken, da zirenkañ e banerad kouignoù eus an nec'h d'an traoñ. — (Lan Inizan, Toull al Lakez, Brest-Kemper, 1878, Kemper, 1930, p. 13.)
  - [kaout a zo a-raok c'hoant resisaet gant un adverb : a-walc'h, bras, kaer, …]
    - "Ma ! ma mab, pa'c'h eus c'hoant kaer da vont, me a laosko ac'hanout, [...]." — (Marsel Klerg, Faltazi an amzerioù kent, Mouladurioù Hor Yezh, 1999, p. 22.)
    - kaout c'hoant a-walc'h da ober udb
    - kaout c'hoant bras da ober udb
  - [ar rener a zo etre c'hoant hag e glokaenn]
    - Ret eo krediñ en doa bet c'hoant ar soudard da lammat dreist ar ganol ... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 224.)
  - [kaout displeget a zo etre c'hoant hag e glokaenn]
    - C'hoant am eus da deskiñ iwerzhoneg. — (Loeiz ar C'hlerg, Ma beaj Londrez, Sant-Brieg, 1910, p. 67.)
    - C’hoant am eus da labourat un tamm douar ha da hadañ. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 44.)
    - C'hoant 'peus da lavaret - penôs, arôk lakat anezan war baper, eo red gouzout pesenrt ment en deus? An Hini goz o vont da denna he foltred, 4
    - C’hoant o deus d’en em dennañ a-gostez. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 198.)
    - — [...] C'hoant ho poa da dennan warnoc'h sellou ho konsorted ha da voutan anê war ar jendarmed ? — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 168.)
  - [kaout displeget hag un adverb a ya da resisaat choant a zo etre c'hoant hag e glokaenn]
    - C'hoant am befe a-wechoù da grediñ. — (?, p. ?.)
Bezañ gant ar soñj e vefe mat (e vefe graet udb gant ub) [c'hoant a zo dirak un islavarenn-diskuliañ ha verb an islavarenn, degaset gant ar rannig-verb e, a zo en doare-divizout]. Gwelet ivez : c'hoantaat (ma), falvezout da ub (e), na faotañ da ub (e) [er stumm nac'h], fellout da ub (ma), hetiñ (e), karout (e), mankout da ub (e), mennout (ma)
- C'hoant am eus e rafec'h koumanant ouzhin. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 184.)
- C’hoant hoc’h eus ’ta e vefen-me laket da vestr warnoc’h, — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 147.)
- Gouskoude, ha c'hoand em be-me da lavared eo guelloc'h natur an dud en kear eguet var ar meaz ? Nan, nan sur. — (Marvaillou evid an dud divar ar meaz, troet gant Gabriel-Marie Caroff, 1847, p. 25.)
- ... red eo d'in gortoz va merc'h-vihan am eus c'hoant e vefe tennet he foltred ive. — (An Hini goz o vont da denna he foltred, p. 6.)

Evezhiadenn 1

Ar ger-mell strizh a vez lakaet dirak c'hoant mard eus un islavarenn-stag : ... dre an c'hoant o deus da gariñ ha dre an c'hoant o des da gavet gloer. — (ENVD 173.)

Evezhiadenn 2

Ar reolenn da-heul a zo bet roet gant Frañsez Kervella.

Ne vez ket lakaet araogenn ebet pa zeu an anv-verb rag-eeun war-lerc'h ar [ger] « c'hoant » […], da lavaret eo :

– en anv-verb : kaout c'hoant mont […] ;

– pa vez lakaet renadenn eeun ar verb kaout da gentañ

C'hoant dimeziñ e verc'h en devoa

— (Frañsez Kervella, Yezhadur Bras ar Brezhoneg, Brest, 1947, 1976, p. 186.)

Hogen, ar menegoù dastumet a ya a-enep ar reolenn-se pa vez kaout a-raok c'hoant.

Pa en devije c’hoant da debriñ, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 164.)
— [...]. Ne lavarign ket d'eoc'houi zoken ar pez am beuz c'hoant da ober. [...]. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 86.)
Petra livirit ? N'ouzon ket petra hoc'h eus c'hoant da ober. — (Yann-Vari Perrot, E-tal ar poull, C'HOARIVA BREZHONEK, Pemp pezh-c'hoari berr, Skridoù Breizh, 1944, p. 48.)
Ne ouzoc'h ket petra am boa c'hoant da ober en eur vont ken tost-ze d'ar sitoyaned ? — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 88.)
Ho c'hounta em boa c'hoant da ober evit gouzout ped oant. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 88.)

Krennlavarioù

An hini a deuk en ul lec'h en devez c'hoant da sevel eno e di.
An hini en deus c'hoant da vont da gozh
A rank lezel an avel fall eus e gof.
An hini en deus c'hoant da zastum madoù
Pa vo krog an tan, lazhet ar gouloù.
Hennezh en devez c'hoant
Da gaout ar marc'h hag an arc'hant.
Pa vez c'hoant d'ober berzh
Gwelloc'h ijin eget nerzh.
Ret eo gortoz ar c'haol da boac'hat (= da boazhat)
Pa vez c'hoant d'ober soubenn vat.

Skouerioù eus frazennoù enne kaout c'hoant

Troidigezhioù

alamaneg : Lust haben ^(de)
galleg : avoir envie ^(fr)
finneg : tehdä mieli ^(fi)
norvegeg : ha lyst ^(no)
poloneg : mieć ^(pl) ; ochotę ^(pl) (na ^(pl) + akuzativ)
saozneg : to fancy ^(en) ; to lust after ^(en)