ho

Brezhoneg

Etimologiezh

Diouzh ur furm gozh eus genitiv ar raganv-gour « c'hwi ».^[1]

Raganv-gour

ho /o/

1. Raganv gour renadenn eeun an eil gour lies.
   • Bremañ p'am eus ho rankontret.^[3]
   • — Ro din da debriñ pa laran dit, pe ho taolin d'an traoñ ! — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 145.)
   • ...me ho reno betek kastell Rouanez an Hongri . — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 86.)
   • ... ha goude ho teurel en ur puñs don, ec'h afont gantañ d'ar gêr, buan, hag e larfont d'o zad penaos e vefont bet betek Rouanez an Hongri. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 91.)
   • - M' ho heuilho 'lec'h ma karfet, a lâre dezhañ, [...]. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 192.)
   • — [...], e rankot diskouez eo guir ar pez a livirit, pe den n'ho kredo, [...]. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 316.)
2. Gant ar c'hemmadur dre galetaat:
   • E-berr e teuio d'ho kwelet.^[2]
   • Nec'het-bras ho kwelan amañ ... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 86.)
   • — [...]. Pa vezo red, me ho kalvo adarre. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 6.)
   • Anna, c'hwi hepken a oar peger bras glac'har eo ganen ho kwelet o vont kuit; ... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 127.)
   • Me 'ho kwel— (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 354.)
3. ho kwelout

Notenn

Kemmadur dre galetaat goude ho.

Anv-gwan perc'hennañ

ho /o/

1. Anv-gwan perc'hennañ an eil gour lies.
   • Ho polontez ha bolontez Doue ra vezo graet. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 127.)
   • C'hwi a vo lorh ennoh o vond d'ar pardoniou gand ho chadenn aour war ho preh ! — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 324.)
2. Gant ar c'hemmadur dre galetaat:
   • Seizh vloaz klañv war ho kwele.^[4]
   • Me baeo ho peaj Douar Nevez.^[5]
   • Ho preur eo, a deu da welet ac'hanoc'h, a lavar gant ur pikol mouezh... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 291.)
   • — [...] ! “Bete mouezh ho preudeur a glevfet o lâret deoc'h” : [...]. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 214.)
3. En troiennoù adverbel
   • ho-taou, ho-tiv
   • ho-tri, ho-teir
   • ho-pevar, ho-peder
   • ho-pemp
   • ho-c'hwec'h
   • ho-seizh
4. En troiennoù araogennel
   • d'ho heul, d'ho kaout
   • diwar ho penn
   • en ho keñver, en ho kichen, en ho touez
   • war ho tro

Notenn

Kemmadur dre galetaat goude ho.

Daveoù

Roll an daveoù :

• ^[1] : Lexique Étymologique des termes les plus usuels du Breton Moderne
• ^[2] : Aotrou Nann hag ar Gorrigan, in Barzhaz Breizh
• ^[3][4] : An Aotrou 'r C'hont, in Gwerziou Breiz-Izel, Fañch an Uhel (1868)
• ^[5] : An Aotrou Gernevez a sant Yann Pleuzal, dastumet e Pontrev e miz Eost 1890, in Kanaouennoù Pobl, dastumet gant Alfred Bougeois (1959)

Esperanteg

Etimologiezh

→ Etimologiezh da glokaat (Ouzhpennañ)

Estlammadell

ho /hɔ/

1. O !