di

Gwelet ivez : di-, -di

Brezhoneg

Etimologiezh

(Adverb) : Eus an henvrezhoneg di, eus an araogenn geltiek *dī « eus, a » a zeu eus ar wrizienn indezeuropek *h₂d-eh₁ a gaver en araogenn dē e latin.^[1]

Da geñveriañ gant an adverb kerneveurek dhi « di » hag an araogennoù i « da » e kembraeg ha di, de « eus, a » en heniwerzhoneg.

(Furm verb) : Savet gant d- hag i.

Adverb

di /ˈdiː/

(mont) da ul lec'h ha ne weler ket ( a glot gant eno, pa ne fiñver ket)
- Ha penaos monet di...? — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 128.)
- N'ouzon ket avat ha bet int aet di ... — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 88.)
- Ne vezont pennad ebet o vont di. — (TBP, p. ?.)
- Penegwir e oan eet di d'ar meurz. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 123.)
- Me 'vat n'an ket di alies. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 14.)
- N'eus forzh pegoulz ez i di e vo ar gwin war an daol. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 164.)
- Peogwir ez an klañv pa'z an di. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 258.)
- Mat, deomp di neuze. — (Visant Seite, Ar brezoneg dre radio, eil levrenn, 1975, p. ?.)
- Ma tegouez da Alanig kaout kof goullo, hogozik sur e c'hoarvezo droug gant an hini a yelo di. — (Jakez Riou, Troiou-Kamm Alanig al Louarn II, Gwalarn niv. 97, Kerzu 1936, p. 66.)
dont di
- [...] ; kerkoulz d'ar pec'her paour a deue di d'en em zisammañ eus e bec'hedoù e-harz treid ur c'hofesour karantezus, evel d'ar paour ezhommek n'en doa tamm da zebriñ e-unan, na griñsenn da reiñ d'e vugale. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 34.)
E penn-kentañ ur frazenn, pe ul lavarenn-genurzhiañ:
- Di ez i da glask labour. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 184.)
- Ur feunteun a zo e kêr ha di ez a ar wragez da gerc'hat dour. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 217.)
- Di ne blij ket din mont. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 78.)
kerc'hat di
- Damen ! me a oa kerc'het di. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 252.)
ac'hann di

Troidigezhioù

galleg : y ^(fr)
italianeg : ci ^(id) , vi ^(id)

saozneg : there ^(en)
spagnoleg : ahí ^(es) , allí ^(es) , allá ^(es)

Furm verb

di /ˈdiː/

Furm ar verb mont en eil gour unan an amzer da zont goude mar pe ne.
- Ne di ket. (Skrivet e vez ivez bremañ : Ned i ket.)

Daveoù

Roll an daveoù :

^[1] : Ranko Matasović, Etymological Dictionary of Proto-Celtic, Leyden, Brill, 2009, p. 97.

Italianeg

Araogenn

di

da (perc'hennañ)
- il cane di Carlo - ki Carlo
- Di chi ? : da biv?
- Di chi sono questi guanti ? : da biv eo ar manegoù-se?
eus (lec'h orin)
- una ragazza di Firenze - ur plac'h eus Firenze
dirak ar renadenn-anv:
- C'eravamo tanto amati è un film di amore.
- tre tazzine di caffè - tri zasad kafe
- Ducato di Massa e Carrara. Provincia di Pesaro e Urbino - Dugelezh Massa ha Carrara. Proviñs Pesaro hag Urbino.
da verkañ an danvez:
- giocattoli di legno : c'hoarielloù koad
da verkañ ur mare :
- di notte, en noz, da noz; di giorno, en deiz;
- d'estate, di sabato, d'ar Sadorn;
dirak sì ha no, war-lerc'h ar verboù dire ... :
- hanno detto di no. - Laret o deus nann.
e troiennoù araogennel : dietro di, fuori di, invece di, presso di, prima di ...
- prima di te - a-raok dit, araokout, araozout
war-lerc'h araogennoù zo: contro, senza, sopra, sotto, su, verso :
- contro di cui ... senza di te ... a-enep piv ... hepdout

Troidigezhioù

di continuo : dibaouez
di fronte a
di nuovo : adarre
di recente: nevez zo
di sicuro: a-dra-sur
di rado: ral a wech
d'improvisso: a-greiz-holl, a-daol-trumm
per di qua
per di là

Kembraeg

Etimologiezh

Furm kemmet ar raganv-gour ti « te » :

di

Rannig dreklakaet a implijer da greñvaat an anv-gwan perc'hennañ dy
- Dy fam di :
  Da vamm te.
Rannig dreklakaet a implijer da greñvaat ar raganv-gour dy
- Rydw i'n dy garu di.
  Da garout a ran.

Spagnoleg

Sellet e vez ouzh ar bajenn pe ar gevrenn-mañ evel un divraz da glokaat e spagnoleg. Mar gouezit tra pe dra diwar-benn danvez ar pennad e c'hellit lakaat ho kouiziegezh da dalvezout dre gemmañ ar bajenn-mañ diouzhtu goude klikañ war al liamm « kemmañ ».