taol

Brezhoneg

Etimologiezh

(Anv-kadarn 1) : (XVIvet kantvet)^[1] Eus ar c'hrennvrezhoneg taoul^[2], taol, taul^[3], da geñveriañ gant ar c'herneveureg toula « teuler », ar c'hembraeg tafl « taol » ha taflu « teuler », an heniwerzhoneg tabal, an iwerzhoneg tabhall, ar skoseg tabhal « talm, batalm » a zeufe holl eus ur ger keltiek *tab-allo- n'anavezer kevatal ebet dezhañ.^[4]

(Anv-kadarn 2) : (1752)^[5] Eus ar c'hrennvrezhoneg taul^[6], da geñveriañ gant ar c'hembraeg tafol « balañs, pouezerez », amprestet digant al latin tabula.^[7]

Anv-kadarn 1

taol /ˈtawl/ /ˈtɔːl/ gourel (furm vihanaat : taolig, liester taolioù)

Ar pezh a vez graet pa daoler un dra bennak.
Ar pezh a vez graet pa skoer.
- darc'heiñ un taol.
- Reiñ un taol (taol dorn, taol gwink, taol skoaz, taol troad).
- Skeiñ un taol.
Ober un taol : ober un dra bennak, kentoc'h un dra bennak fall.
- Ar yaouankañ eus an tri bugel hoc'h eus lojet an noz tremen, anvet Bihanig, hennezh en deus graet an taol. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 14.)
Gwech.
- bep taol : bep gwech, bewech, bep tro
en un taol : en ur wech.
war an taol : kenkent.
Taol skoaz : skoazell.

Deveradoù

Gerioù kevrennek

Troidigezhioù

esperanteg : bato ^(eo) , frapo ^(eo) , piko ^(eo) , pafo ^(eo)
galleg : coup ^(fr)

Anv-kadarn 2

taol /ˈtɔːl/ benel (furm vihanaat : taolig, liester taolioù)

Pezh arrebeuri, pevar zroad outañ peurvuiañ, graet evit lakaat traoù a bep seurt warnañ.
- ...teurel a rae indan an daol kement a vije laket dezhañ war e blad. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 12.)
- Un daol gegin a vez er gegin.
- Un daol sakr.
Ouzh an daol, ouzh un daol → Termenadur da glokaat (Ouzhpennañ) .
- Pa hon devez debret hon tamm pred amañ ouzh an daol [...]. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 505.)

Deveradoù

Gerioù kevrennek

Troioù-lavar

Troidigezhioù

alamaneg : Tisch ^(de)
esperanteg : tablo ^(eo)
galleg : table ^(fr)
italianeg : tavola ^(it) benel
kembraeg : bwrdd ^(cy)
saozneg : table ^(en)

Verb

Furm an anv-verb teurel e brezhoneg Gwened, hag a-wechoù e hini Leon.
- Evit taol evezh: evit teurel evezh
- Ouzh petra taol muiañ evezh? SAAQ 88-89
Furm doare-gourc'hemenn ar verb teurel en eil gour-unan.
- Taol evezh, paotr!
- Taol da dog!
- Taol da bouez!
Furm trede gour unan amzer-vremañ doare-disklêriañ ar verb teurel.