ma

Brezhoneg

Raganv-gour ha ger-perc'hennañ; gwelout an adstummoù: va (leonek), man ha mam (gwenedek).

Raganv-gour

1. Dirak ur verb displeget
   • Ma digarezit.
2. A-wechoù e-lec'h am :
   • Neuze ma galvi, hag e pignfet ho-taou war ma c'hein, hag ec'h afomp kuit kerkent. [...]. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 143.)

Anv-gwan perc'hennañ

1. Ger-perc'hennañ, kenster gant va:
   • Ma Doue!
   • ma zad, ma zamm, ma zro,
   • ma mamm, ma mab, ma merc'h...
   • Ma bugaligoù baour... Ma bugaligoù geizh, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 11.)

Stagell isurzhiañ

ma /ma/

1. hec'h-unan, da zigeriñ un islavarenn-heuliad:
   • Deus amañ, ma larin un dra bennak dit.
   • Deus ganin, ma tiskouezin dit an traoù kaer a zo er c'hastell-mañ. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 12.)
   • Ar re all, pa glevjont, a redas ivez d'ar gambr, ha ma voe eno neuze trouz ha garm spontus, — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 14.)
   • — A gav d'it ? Te 'zo eul labous neuze !... Da vihana lavar din da hano, ma talc'hin sonj. — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 36.)
   • — [...]. Grit dillo bremañ, paotred, emezañ, m'hor bezo kig ha gwin ha ma raimp friko. — (Gab Milin, Marvailhoù Bro-Leon, HOR YEZH, 1999, p. 162.)
   • Ma em gavas e-tal lochennig ur glaouer, hag e c'houlennas da goaniañ ha da lojañ evit an noz. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 64.)
2. da zigeriñ un islavarenn-vartezeañ:
   • Ma matezh ho po, ma kar. KAB 3/165
   • — Ha ! ha ! eme an aotrou ruz, c'houez ar suilh ouz e heul ; m'am bije bet amzer da chom dre aman, em bije goulennet diganit beza ar paeron. Petra 'lavarez ? — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 46.)
   • ma ve
   • ma vez
   • ma'm bez
3. da zigeriñ un islavarenn isurzhiañ:

   • Loen kaezh, n'on ket souezhet bremañ ma'z out ken trist! — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 71.)

4. war-lerc'h araogennoù dreist-holl, pe gerioù a bep seurt:

Alc'hwez an daolenn : "Roll an troiennoù gant ma, renket dre urzh al lizherennoù"

• Ar stagelloù "ma" merket gant ur steredennig evel-se ma* a c'hall bezañ ivez un anv-gwan perc'hennañ.

• An arouez-mañ "§" a dalvez kement ha gwelet ar pennad, neuze §23 a dalvezo kit da lenn ar pennad 23 eus ar yezhadur X pe Y.

• Evit gounit un tamm plas e-barzh an daolenn, hag ivez evit ma vo aesoc'h da lenn homañ, e vo berraet un tamm anv ar yezhadurioù. Kavet e vo o anv leun dindan memestra:

1. Lakaet e vo "Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990.)" evit "— (Ar MARSER A., Précis de grammaire bretonne, 1ere edition., 40 bis, ru Ar Republik Brest, Emgleo Breiz, Ar Skol Vrezoneg, 1990.)".

2. Lakaet e vo "Yezhadur — (Diwan, 1990.)" evit "— (Beyer M., J. Ar C’hlec’h, F. Desbordes, D. Jolivet Ar C’hlec’h, A. Dipode, P. Ar Marc’heg, M. Louarn, K. Jegou, J. Roynard, G. Le Buhé, D. Kervella, et R. Ar C’hoadig, Bec’h de’i! Yezhadur brezhonek Diwan, kelc’hiad 3 ha skolaj, 1994e éd., Sant-Brieg, TES, 1990.)".

3. Lakaet e vo "Yezhadur — (Chalm E. et D. Kervella, 2009.)" evit — (Chalm E. et D. Kervella, La grammaire bretonne pour tous, Lannuon [i.e. Lannion, An Alarc’h embann., 2009.)".

4. Lakaet e vo "Yezhadur — (Kervella F., 1995.)" evit "— (Kervella F., Yezhadur bras ar brezhoneg, Brest, al Liamm, 1995.)".

5. Lakaet e vo "Yezhadur — (Favereau F., 1997.)" evit "— (Favereau F., Grammaire du breton contemporain / Yezhadur ar brezhoneg a-vremañ, 1ere édition., Morlaix, Skol Vreizh, 1997.)".

Rollad an troiennoù gant ma, renket dre urzh al lizherennoù
Nnn	Troienn gant "ma"	Daveen
1.	a-barzh ma*	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §608.)
2.	a-benn ma	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §646 ; §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §609.)
3.	a-berzh ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.)
4.	a-boan ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §610.)
5.	a-greiz ma*	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §613.)
6.	a-raok ma*	1. Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990: p.44..) 2. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.) 3. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §614.)
7.	abalamour ma	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §788.)
8.	abaoe ma* (sinonim kavet war Wikeriadur: a-c'houde ma)	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §607.)
9.	ac'hann ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §611.)
10.	adal ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §612.)
11.	adalek ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §612.)
12.	bep ma	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §801.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §635.)
13.	bep tro ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §615.)
14.	betek ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §616 ; §673.)
15.	bewech ma*	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §617.)
16.	bezañ ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §645.)
17.	dal ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649.)
18.	daoust ma	Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990: p.44..)
19.	diouzh ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §801.)
20.	dre ma*	1. Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990: p.44..) 2. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786 ; §788 ; §801.) 3. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §634; §662.)
21.	e doare ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §790 ; §791.)
22.	e lec'h ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995:.)
23.	e serr ma*	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §615 ; §703.)
24.	e-barzh ma*	Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990: p.25..)
25.	e-giz ma*	Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990: p.44..)
26.	e-keit ha ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §619.)
27.	e-keit ma	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997:.)
28.	e-lec'h ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §256 ; §649 ; §785.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §586.)
29.	e-pad ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §620.)
30.	eget ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §802.)
31.	en abeg ma	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §788.)
32.	en hevelep doare ma	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §749.)
33.	en tu hont ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §681.)
34.	etre ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §621.)
35.	evel ma	1. Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990: p.101..) 2. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786 ; §788 ; §793 ; §801.) 3. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §622 ; §662.)
36.	evit a dra ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §646.)
37.	evit ma*	1. Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990: p.44..) 2. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §790 ; §793.) 3. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §646.)
38.	gant … ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §793.)
39.	gant an « anv-gwan » ma*	Yezhadur — (Chalm E. et D. Kervella, 2009: §S5.)
40.	gant aon ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §233 ; §649 ; §790.)
41.	gant ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §233 ; §649 ; §790.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §672.)
42.	goude ha ma	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §794.)
43.	goude ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §233 ; §649 ; §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §623 ; §647.)
44.	ha ma*	1. Yezhadur — (Chalm E. et D. Kervella, 2009: §R3.3. ;.) 2. Yezhadur — (Kervella F., 1995:.) 2.1. — (Ha ma (keñveriañ): §649 ; §802.) 2.2. — (Ha ma (goulennata): §649 ; §802.) 2.3. — (Ha ma (stagell): §808.)
45.	hep ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §792.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §672; §677.)
46.	her ma*	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §624.)
47.	hervez ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §801.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §672 ; §678 ; §891.)
48.	keit ha ma	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.)
49.	kellies gwech ha ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §625.)
50.	ken ha ma	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §793.)
51.	ken lies gwech ma	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §749 ; §786.)
52.	ken ma	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §749 ; §786 ; §791 ; §793.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §626.)
53.	kenkent ha ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §626.)
54.	kenkent ma
55.	kent ma	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §628.)
56.	kerkent ha ma	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §626.)
57.	koulz ma
58.	lec’h ma	Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990: p.35..)
59.	ma	1. Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990: p.42..) 2. Yezhadur — (Diwan, 1990: Ar c’hemmadurioù mesket goude ar stagell: ma. p.212..) 3. Yezhadur — (Chalm E. et D. Kervella, 2009: §C7.3.1. ; §D1.3.1. ; §U2. ; §V2.2.1.3. ; §V2.2.5. ;.) 4. Yezhadur — (Kervella F., 1995:.) 4.1. — (Ma (goulennata): §404.) 4.2. — (Ma (divizout): §551 ; §649 ; §797 ; §800.) 4.3. — (Ma (ger-stag): §649 ; §809.) 4.4. — (Ma (heuliad): §649 ; §791 ; §793.) 4.5. — (Ma (lec'hiañ): §649 ; §785.) 4.6. — (Ma (pal): §649 ; §790.) 4.7. — (Ma (stagell): §144 ; §227 ; §254 ; §543 ; §649 ; §770 ; §771 ; §773 ; §779 ; §784.) 5. Yezhadur — (Favereau F., 1997:.) 5.1. — (Ma (conditionnel): §486.) 5.2. — (Ma (consécutif) : §666 ; §667.) 5.3. — (Ma (optatif) : §485.) 5.4. — (Ma (temporel) : §606.)
60.	nemet ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §800.)
61.	o vezañ ma	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §788.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §662.)
62.	ouzhpenn ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §801.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §681.)
63.	panevet ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §800.)
64.	petra bennak ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §655.)
65.	rak ma*	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §629.)
66.	raktal ma*	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §629.)
67.	salv ma*	Yezhadur — (Ar MARSER A., 1990: p.102..)
68.	setu ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §630 ; §271.)
69.	seul … ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §804 ;.)
70.	seul gwech ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §631.)
71.	seul ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §634.)
72.	seul taol ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §631.)
73.	seul vui ma
74.	tra ma	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §634.)
75.	ur wech ma*	Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §786.)
76.	war-barzh ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §632.)
77.	war-benn ma	Yezhadur — (Favereau F., 1997: §633.)
78.	war-zigarez ma
79.	zoken ma*	1. Yezhadur — (Kervella F., 1995: §649 ; §800.) 2. Yezhadur — (Favereau F., 1997: §672 ; §680.)

1. mac'h

Kavout a reer anv ar stagell "ma" e-barzh ur pennad a gaver e-barzh yezhadur: Yezhadur Chalm E. et D. Kervella, 2009: Subordonnée relative en ma : §V2.2.1.3. ;

E-barzh yezhadur "Favereau F., 1997" e lakaer ar biz war ar goulennata gant "ma" er pennad §693. E-barzh ar memes yezhadur e vez lakaet ar biz war an islavarennoù stag degaset gant ar stagell "ma" er pennad §585.

Statistikoù an daolenn gent
Nnn	Anv ar yezhadur	Niver a zegouezhioù	Dregantad (%)
1.	Yezhadur Favereau F., 1997	49/79	62,03 %
2.	Yezhadur Kervella F., 1995	47/79	59,49 %
3.	Yezhadur Ar MARSER A., 1990	09/79	11,39 %
4.	Hep daveenn ebet betek ur yezhadur	04/79	5,06 %
5.	Yezhadur Chalm E. et D. Kervella, 2009	03/79	3,80 %
6.	Yezhadur Diwan, 1990	01/79	1,27 %

Pet yezhadur a zo er c'hombod "Daveen" an daolenn "Rollad an troiennoù gant ma, renket dre urzh al lizherennoù"
Nnn	Pet yezhadur	Niver a zegouezhioù	Dregantad (%)
1.	Ur yezhadur er c'hombod "daveenn"	45/79	56,96 %
2	Daou yezhadur er c'hombod "daveenn"	23/79	29,11 %
3.	Tri yezhadur er c'hombod "daveenn"	04/79	5,06 %
4.	Pevar yezhadur er c'hombod "daveenn"	00/79	0,00 %
5.	Pemp yezhadur er c'hombod "daveenn"	01/79	1,27 %

Listenn an holl droiennoù a gaver war Wikeriadur oc'h enderc'hel "Ma" renket dre urzh al lizherennoù"
Nnn	Anv ar yezhadur	Pajenn diwar-benn an droienn gant ma war wikeriadur pe get	Troienn a c'haller kavout e-barzh ur pe meur a bennad
1.	a-gevret gant ma*	Pajenn ebet	Ya
2	a-nebeudoù ma*	Pajenn ebet	Ya
3.	a-vec’h ma	Pajenn ebet	Ya
4.	ac’halese ma	Pajenn ebet	Ya
5.	al lec’h ma	Pajenn ebet	Ya
6.	an hini ma*?	Pajenn ebet	Ya
7.	anez ma*	Pajenn ebet	Ya
8.	ar mare ma	Pajenn ebet	Ya
9.	bepred ma*	Pajenn ebet	Ya
10.	betek ar mare ma	Pajenn ebet	Ya
11.	d’al lec’h ma	Pajenn ebet	Ya
12.	d’an ampoent ma	Pajenn ebet	Ya
13.	d’ar mare ma	Pajenn ebet	Ya
14.	da c’hortoz ma*	Pajenn ebet	Ya
15.	da vihanañ ma*	Pajenn ebet	Ya
16.	dioc’h ma	Pajenn ebet	Ya
17.	dioc’htu ma	Pajenn ebet	Ya
18.	diouzhtu evel ma*	Ya	Ya
19.	dirak ma*	Pajenn ebet	Ya
20.	dra ma	Pajenn ebet	Ya
21.	dre an abeg ma	Pajenn ebet	Ya
22.	dre gement-ma/ dre gement ma	Pajenn ebet	Ya
23.	dreist pep-tra ma	Pajenn ebet	Ya
24.	dres ma*	Pajenn ebet	Ya
25.	e kenkaz ma	Pajenn ebet	Ya
26.	e-kerz ma*	Pajenn ebet	Ya
27.	e-skoaz ma	Pajenn ebet	Ya
28.	e-tro ma*	Pajenn ebet	Ya
29.	el lec’h ma	Pajenn ebet	Ya
30.	èl ma*	Pajenn ebet	Ya
31.	en abeg ma	Pajenn ebet	Ya
32.	en amzer ma*	Ya	Ya
33.	en anv Doue ma	Pajenn ebet	Ya
34.	en doare ma*	Ya	Ya
35.	e doare ma*	Pajenn ebet	Ya
36.	eus al lec’h ma	Pajenn ebet	Ya
37.	eus an eil d'eben ma	Pajenn ebet	Ya
38.	eus an eil d'egile ma	Pajenn ebet	Ya
39.	evel ma*	Ya	Ya
40.	evit a dra ma	Pajenn ebet	Ya
41.	keit ma	Ya	Ya
42.	kement ha ken «anv-gwan» + ma	Pajenn ebet	Ya
43.	kement ha «anv-gwan» + ma	Pajenn ebet	Ya
44.	ken ha «anv-gwan» + ma	Pajenn ebet	Ya
45.	kement ha ma*	Ya	Ya
46.	ken pell ma	Pajenn ebet	Ya
47.	Ken-ha-ken ma*	Pajenn ebet	Ya
48.	Ken/kel/ker + anv-gwan + ma Diwar skouer: "Ken bihan ma". — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p.63.)	Pajenn ebet	Ya
49.	kentañ gwech ma	Pajenn ebet	Ya
50.	kentizh ha ma/kentizh ma	Pajenn ebet	Ya
51.	kentre ma	Ya	Ya
52.	koulz ma*	Pajenn ebet	Ya
53.	koulz ha ma*	Pajenn ebet	Ya
54.	mui ma	Pajenn ebet	Ya
55.	padal ma*	Ya	Ya
56.	par ma	Ya	Ya
57.	petra bennak ma	Pajenn ebet	Ya
58.	sada ma*	Pajenn ebet	Ya
59.	tost ma*	Pajenn ebet	Ya
60.	tre ma	Pajenn ebet	Ya
61.	ur wech ma*	Ya	Ya
62.	war-zigarez ma*	Pajenn ebet	Ya
63.	"(ger-mell +) anv-gwan-en derez uhelañ + ma",d.sk.: ar founnusañ ma.	Pajenn ebet.	Ya
63.1.	(ar) pep gwellañ ma	Pajenn ebet	Ya
63.2.	an disterañ ma	Pajenn ebet	Ya
63.3.	d’an nebeutañ ma*	Pajenn ebet	Ya
63.4.	da nebeutañ ma*	Pajenn ebet	Ya
63.5.	d’ar bihanañ ma*	Pajenn ebet	Ya
63.6.	da vihanañ ma*	Pajenn ebet	Ya
63.7.	d’ar muiañ ma	Pajenn ebet
63.8.	(d'ar) gwashañ ma	Pajenn ebet	Ya
63.9.	gwashat ma	Ya	Ya
63.10.	gwellañ ma	Pajenn ebet	Ya
63.11.	hirañ ma	Pajenn ebet	Ya
63.12.	kaerañ ma	Pajenn ebet	Ya
63.13.	kentañ ma	Ya	Ya

Hipotezenn:

• Posupl e vefe sevel kalzig a droiennoù oc’h enderc’hel ar ger «ma» diwar ar patrom-mañ:
  • (Ger-mell +) anv-gwan en derez uhelañ + ma.
• Ha posupl eo e vefe implijet an holl anvioù-gwan en derez uhelañ gant ar stagell ma evit ma teufent holl ur stagell d’o zro?
• Ha ken posupl all e vefe evit ar stumm gant an anv-gwan-en derez uhelañ e -at + ma evel da skouer:
  • gwashat ma?

Alc'hwez:

• Sammet ez eus bet an niver a droiennoù a gaver e-barzh an daolenn anvet "Rollad an troiennoù gant ma, renket dre urzh al lizherennoù" gant an niver a droiennoù a gaver e-barzh an hini "Listenn an holl droiennoù a gaver war Wikeriadur oc'h enderc'hel "Ma" renket dre urzh al lizherennoù".
• Ar pezh a ra : 79 + 76 = 155

Pet troienn gant ma gant ur bajennad war Wikeriadur ha pet n'o deus ket?
Nnn	Pennad war Wikeriadur pe get?	Niver a zegouezhioù	Dregantad (%)
1.	Troienn gant "ma" dibajenn war Wikeriadur	52/155	33,65 %
2	Troienn gant "ma" gant ur bajenn war Wikeriadur	103/155	66,45 %

Troidigezhioù

• galleg : que ^(fr)

Estlammadell

• Ma! N'out ket ur paotr aonik, war a welan; ... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 14.)
• Ma! Deus ganin bepred! — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 14.)
• Ma! Ma mab, debr 'ta! — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 14.)