dle
Neuz
Brezhoneg
- Deuet eus ar ger keltiek *dlig-o- a zeufe eus ar wrizienn indezeuropek *dʰl̥gʰ- ~ *dʰelgʰ- « dle » a gaver er ger dulgs « dle » e goteg.[1]
- Da geñveriañ gant ar gerioù dyled « dle » e kembraeg, tyli « dleout, garedonañ » e kerneveureg, dlí « dlead ; reizh » en iwerzhoneg ha dlighe « dlead ; reizh » e skoseg.
Anv-kadarn
dle /ˈdleː/ gourel; liester : dleoù .
- kaout dle, kalz dle, ur bern dle ;
- ober dle
- Dle o deus graet war o zi. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 129.)
- paeañ dle:
- Paeañ a ra holl dle e vreur.... — (KAb3, p. 84.)
- Setu me bremañ paet ganin da Zoue an hanter eus va dle ... — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 22.)
- kaout udb war zle :
- An traoù-se en deus bet war zle.. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 129.) (E yezh komzet Treger ne vez ket graet ar c'hemmadur D/Z)
- bezañ dindan dle:
- Ar venajerien zo erru kalz anezho dindan zle.. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 129.)
- bezañ e dle ub :
- Me a vefe kontant e vefec'h em dle ivez un dro bennak.. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 129.)
- Pa'z out en e zle. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 129.)
- Kalz a geuz n’eus ket bet d’ar suner divalav, a-dreist holl e-touez ar re reuzeudik a oa en e zle ! — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 182.)
Notenn
- Ne vez ket graet kemmadur "d" atav; distaget e vez "gle" alies.
- Hervez Geriadur an Here e vije ul liester, dleoù; ur skouer hepken er pennad dle.
- Kavout a reer dleoù meur a wech e-barzh Diamantoù Keroulaz, gant Roparz Hemon. Ne seblant ket anavezet e kalz oberennoù all (met un toulladig skouerioù a gaver koulskoude), nag er yezh komzet.
- Koulskoude e vez lavaret: kalz dle, ur bern dle, hep liester.
Deveradoù
Gerioù kevrennek
Troioù-lavar
Troidigezhioù
- afrikaans : skuld (af)
- alamaneg : Schuld (de) benel
- arabeg : دَيْن (ar) (dayn) gourel , قَرْض (ar) (qarḍ) gourel , قِرْض (ar) (qirḍ) gourel
- daneg : gæld (da)
- esperanteg : ŝuldo (eo)
- euskareg : zor (eu)
- finneg : velka (fi)
- galleg : dette (fr) benel
- gresianeg : χρέος (el) (khréos) nepreizh
- hungareg : adósság (hu)
- indonezeg : utang (id)
- islandeg : skuld (is) benel
- italianeg : debito (it) gourel
- iwerzhoneg : fiach (ga) gourel
- katalaneg : deute (ca) gourel
- kembraeg : dyled (cy) benel
- kerneveureg : kendon (kw) benel
- luksembourgeg : Schold (lb) benel
- nederlandeg : schuld (nl) benel
- norvegeg : gjeld (no) gourel pe benel
- okitaneg : deute (oc) gourel
- poloneg : dług (pl) gourel
- portugaleg : dívida (pt) benel , débito (pt) gourel
- romañcheg : debit (rm) gourel
- roumaneg : datorie (ro) benel
- saozneg : debt (en)
- skoseg : fiach (gd) gourel
- spagnoleg : deuda (es) benel
- svedeg : skuld (sv) , gäld (sv)
- tagalog : útang (tl)
- tchekeg : dluh (cs) gourel
- vietnameg : nợ (vi)
Furm verb
dle /ˈdleː/
- Furm ar verb dleout e trede gour unan an amzer-vremañ, en doare-disklêriañ ([[kemmadur dre vlotaat ebet peurvuiañ)
- Hep kemmadur :
- Kement hini n'eo ket goest awalc'h da viret ar pez en deus, a dle klask eun all da viret d'ezan e beadra, ahendall e vezo tizet abred pe zivezat — (Yann-Vari Perrot, Erwan ar Moal, Bue ar Zent, Montroulez, 1912, p. 386.)
- Sane. — Gant ar c'hoz alvokad daonet-se a dle dont hirio eus a Gemper e teskin gwelloc'h, a gav d'eoc'h ? [...]. — (Yann-Vari Perrot, An Aotrou Kerlaban Pez farsus e 3 Arvest, Brest, 1922, p. 4.)
- — Deport, deport, eme ar martolod. Mar deus eun arc'h ama ne dle ket beza goullo, a gredan. Gwelomp. — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 60.)
- Gant ur c'hemmadur mesket (war-lerc'h ar rannig-verb e pe ar stagell isurzhiañ ma) :
- [...] ; rak, hervez ar c'hiz, e tle pep hini degas, hervez e oad hag e vadoù, e lodenn d'an tantad. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 89.)
- — [...].... Hag e vousc'hoarze evel ma tle mousc'hoarzin an diaoul pa vez oc'h huala unan-bennag er pec'hed, hag ouc'h hen horta var hent an ifern. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 149.)
Troidigezhioù
Notenn
- Kemmadur : Gwelout w:Yezhadur Bras ar Brezhoneg, pajenn 86:Er yezh komzet bremañ ez eur techet da chom hep ober ar c'hemmadur d/z er verboù dont ha dleout goude ar rannoùigoù a ha ne: mont a dlean, Pêr a deuio ivez, ne dle netra dit, ne deuio ket kennebeut. Gwelloc'h eo ober evelato ar c'hemmadur ez-reizh. Graet e vez dalc'hmat el lavarennoù implijetañ evel ar sizhun a zeu, ar bloaz a zeu. (pajenn 86)</ref>
Roll an daveoù :
- [1] : Albert Deshayes, Dictionnaire étymologique du breton, Douarnenez, Le Chasse-Marée, 2003, p. 193.