brec'h

Gwelet ivez : Brec'h

Brezhoneg

Etimologiezh

anv-kadarn 1 :

Deuet eus furm benel an anv-gwan keltiek *brikkos « marellek, brizh » (en deus roet brych e kembraeg ha brecc e heniwerzhoneg) a zeufe eus ar wrizienn indezeuropek *bʰreḱ- a gaver er gerioù brehen « lugerniñ » e krennalamaneg-uhel, bhrā́śatē « skediñ » e sañskriteg ha pár-ku-iš « naet, rik » en hittiteg.^[1][2] Kar d'ar gerioù brizh ha brezhel.

Da geñveriañ gant ar gerioù brech « dispuilh, brec'h » e kembraeg ha bregh, brygh « dispuilh, brec'h » e kerneveureg.^[3]

anv-kadarn 2 :

Amprestet digant al latin brachia. Da geñveriañ gant braich e kembraeg ha bregh e kerneveureg.^[3]

Anv-kadarn 1

brec'h /ˈbrɛːx/ hollek benel

1. (Kleñvedoniezh) Kleñved-red grevus diwar viruz, heverk dre un derzhienn trec'h, poanioù hag ar burbu a sav diwarnañ penn-da-benn d'ar c'horf a chom roudoù da viken war o lerc'h.
2. Danvezenn aozet diwar garvevien pe viruzoù lakaet dinoaz, a gontammer ganti gwad an dud evit o gwareziñ diouzh kleñvedoù pegus.
   • Lakaat ar vrec'h.

Gerioù heñvelster

1. verol vihan
2. vaksin

Deveradoù

• brec’hidigezh

Gerioù kevrennek

• brec'h-den
• brec'h-du ~ brec'h-zu
• brec'h-nij
• brec'h-saout
• brec'h-vihan

Troidigezhioù

Kleñved-red heverk dre ar burbu

• alamaneg : Pocken ^(de)  benel lies
• arabeg : جُدَرِيّ‎ ^(ar) (judariyy)  gourel
• euskareg : baztanga ^(eu) , nafarreri ^(eu)
• galleg : variole ^(fr)  benel , petite vérole ^(fr)  benel
• gresianeg : ευλογιά ^(el) (evlogiá)  benel
• italianeg : vaiolo ^(it)  gourel , vaiuolo ^(it)  gourel
• iwerzhoneg : bolgach ^(ga)  benel , bolgach Dé ^(ga)  benel
• kembraeg : brech wen ^(cy)  benel , brech folog ^(cy)  benel
• kerneveureg : bregh ^(kw)  benel , brygh ^(kw)  benel
• luksembourgeg : Pouken ^(lb)  benel lies
• nederlandeg : pokken ^(nl) lies
• okitaneg : picòta ^(oc)  benel , vairoleta ^(oc)  benel
• poloneg : ospa ^(pl)  benel
• romañcheg : virola ^(rm)  benel
• saozneg : smallpox ^(en)
• skoseg : a' bhreac ^(gd)  benel , a' bhanachrach ^(gd)  benel
• spagnoleg : viruela ^(es)  benel
• vietnameg : đậu mùa ^(vi)

Vaksin

• galleg : vaccin ^(fr)

Gwelet ivez

• Ar pennad « brec'h » e-barzh Wikipedia

Anv-kadarn 2

brec'h /ˈbrɛːx/ benel (daouder : divrec'h, liester : brec'hioù)

1. (Korfadurezh) Ezel krec'h an den 'zo etre ar skoaz hag an dorn.
   • C'hwi a vo lorh ennoh o vond d'ar pardoniou gand ho chadenn aour war ho preh ! — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 324.)
   • Ar vazh-yod a oa ken tev ha ma brec'h, — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 27.)
2. Ezel hir ha gwevn an divellkeineged, a dalvez da vlotviled 'zo da santout ha da gregiñ en o freizh.
   • Brec'h ur morgazh.
3. Milgin.
   • Un tamm sec'hañ d'ar genoù gant brec'h ar roched. — (Loeiz ar Floc'h, Trubuilhou ar seiz potr yaouank, 1927, p. 49.)

Gerioù heñvelster

• (2) : brec'hell, brec'h-santout
• (3) : milgin, brec'hegenn, mañch

Deveradoù

• arvrec'h
• brec'had
• brec'hard
• brec'hata
• brec'hataat
• brec'hegad
• brec'hek
• brec'hell
• brec'henn
• brec'hiad
• divrec'h

Gerioù kevrennek

• brec'h-karr
• brec'h-kostez
• brec'h-kroaz
• brec'h-moull
• brec'h-ognon
• brec'h-pleg
• brec'h-rod
• brec'h-santout
• brec'htroadeg
• brec'h-vor
• brec'hwisk
• kador-vrec'h

Krennlavarioù

• Amañ emañ ar c'hiz da lavarout d'ar vugale :
  Debrit bara sec'h
  Hag e teuy tev ho prec'h. — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 24.)

Troidigezhioù

Ezel krec'h an den

• alamaneg : Arm ^(de)  gourel
• arabeg : ذِرَاع‎ ^(ar) (ḏirāʿ)  gourel pe benel
• euskareg : beso ^(eu)
• galleg : bras ^(fr)  gourel
• gresianeg : μπράτσο ^(el) (brátso)  nepreizh , χέρι ^(el) (khéri)  nepreizh
• italianeg : braccio ^(it)  gourel
• iwerzhoneg : géag ^(ga)  benel , lámh ^(ga)  benel
• kembraeg : braich ^(cy)  benel
• kerneveureg : bregh ^(kw)  gourel
• luksembourgeg : Aarm ^(lb)  gourel
• nederlandeg : arm ^(nl)  gourel
• okitaneg : braç ^(oc)  gourel
• poloneg : ręka ^(pl)  benel , ramię ^(pl)  nepreizh
• romañcheg : bratsch ^(rm)  gourel
• saozneg : arm ^(en)
• skoseg : gàirdean ^(gd)  gourel
• spagnoleg : brazo ^(es)  gourel
• vietnameg : cánh tay ^(vi)

Brec'hell

• alamaneg : Tentakel ^(de)  gourel pe nepreizh
• arabeg : مِجَس‎ ^(ar) (mijas)  gourel , لامِس‎ ^(ar) (lāmis)  gourel
• galleg : tentacule ^(fr)  gourel
• gresianeg : πλοκάμι ^(el) (plokámi)  nepreizh
• italianeg : tentacolo ^(it)  gourel
• iwerzhoneg : adharcán ^(ga)  gourel
• kembraeg : tentacl ^(cy)  gourel
• nederlandeg : tentakel ^(nl)  nepreizh
• okitaneg : tentacul ^(oc)  gourel
• poloneg : macka ^(pl)  benel
• romañcheg : tentachel ^(rm)  gourel
• rusianeg : щу́пальце ^(ru) (ščúpalʹce)  nepreizh
• saozneg : tentacle ^(en)
• spagnoleg : tentáculo ^(es)  gourel
• vietnameg : xúc tu ^(vi)

Milgin

• galleg : manche ^(fr)  benel

Gwelet ivez

• Ar pennad « brec'h » e-barzh Wikipedia

Daveoù

Roll an daveoù :

• ^[1] : Ranko Matasović, Etymological Dictionary of Proto-Celtic, Leyden, Brill, 2009, p. 78.
• ^[2] : J. P. Mallory ha D.Q. Adams (renerien), Encyclopedia of Indo-European Culture, Londrez, Fitzroy Dearborn, 1997, p. 514.
• ^[3] : Albert Deshayes, Dictionnaire étymologique du breton, Douarnenez, Le Chasse-Marée, 2003, p. 134.