avu

Brezhoneg

Un avu dañvad

Avuoù yer gant ognon

Etimologiezh

Eus ar c'hrennvrezhoneg auu, affu, deuet eus ar ger keltiek *awV- a zeufe eus ar wrizienn indezeuropek *h₂eh₁- « goriñ, tommañ » marteze.^[1]

Da geñveriañ gant ar gerioù afu, iau e kembraeg, avi e kerneveureg, ae en iwerzhoneg hag adha e skoseg.^[2]

Anv-kadarn

avu /ˈɑːvy/ gourel (liester : avuoù)

1. (Korfadurezh) Organ gwagrennel lec'hiet e dan ar gelc'hspeurenn, en tu dehoù d'ar c'hof, zo pouezus-kenañ he roll e koazhadur ar boued : deverañ ar vestl, metabolism ar glukidoù, protidoù hag al lipidoù, puraat ha dibistriañ ar gwad, kevanaozañ graerioù kaoulediñ, daspugn vitaminoù (A, B, K).
   • Goude kreisteiz e teuas va zro da vezañ ensellet e noazh-pilh evel un aneval gant ur mezeg kozh, hag o vezañ ne gavas ennon na si na namm, ha netra da damall d'am c'halon, d'am skevent na d'am avu, e tisklerias e oan dellezek da vezañ martolod. — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 81.)
   • Unan oa intañvez, koeñv en he divesker, un avu direnket, 'michañs oa c'hwez-fall gant he anal, ec'h ! — (Pêr Denez, Glas evel daoulagad c'hlas na oant ket ma re, Al Liamm, 1979, p. 54.)
2. Organ al loened, ruz pe roz, a vez debret gant an dud
   • Pan gavan avu druz houad pe gwazi en o fezh e c'hellan asuriñ deoc'h ne chom ket kalz a dra war ma lerc'h kennebeut. — (Herve Bihan, Traoù kouer, Embannadurioù al Liamm, 2010, p. 48.)
   • — Diwall gant ar re-se, eme Ron. Tapet e vezer 'wechoù pa zebrer anezho. A bep seurt blaz zo. Ma'z pez chañs e kavi chokolad, bent, orañjez. Met gwechoù 'vez en em gaver gant pinochez, avu pe stripoù. [...]. — (J.K. Rowling, lakaet e brezhoneg gant Mark Kerrain, Harry Potter ha Maen ar Furien, An Amzer embanner, 2012, p. 111.)
3. (Dre zismeg) Marc'had an avu : ar vezvierien

Deveradoù

• avuad
• avuek
• avuel
• avuennek

Gerioù kevrennek

• avu-leue, avu-melen
• avu-ruz

Troidigezhioù

• alamaneg : Leber ^(de)  benel
• arabeg : كَبِد‎ ^(ar) (kabid)  gourel , كِبْد‎ ^(ar) (kibd)  gourel
• euskareg : gibel ^(eu)
• galleg : foie ^(fr)  gourel
• gresianeg : ήπαρ ^(el) (ípar)  nepreizh , συκώτι ^(el) (sykóti)  nepreizh
• italianeg : fegato ^(it)  gourel
• iwerzhoneg : ae ^(ga)  gourel
• kembraeg : iau ^(cy)  gourel , afu ^(cy)  gourel
• kerneveureg : avi ^(kw)  gourel
• luksembourgeg : Liewer ^(lb)  benel
• nederlandeg : lever ^(nl)  benel
• okitaneg : fetge ^(oc)  gourel
• poloneg : wątroba ^(pl)  benel
• romañcheg : gnirom ^(rm)  gourel , dir ^(rm)  gourel
• saozneg : liver ^(en)
• skoseg : grùthan ^(gd)  gourel , adha ^(gd)  gourel
• spagnoleg : hígado ^(es)  gourel
• vietnameg : gan ^(vi)

Gwelet ivez

• Ar pennad «  avu » e-barzh Wikipedia

Daveoù

Roll an daveoù :

• ^[1] : Ranko Matasović, Etymological Dictionary of Proto-Celtic, Leyden, Brill, 2009, p. 49.
• ^[2] : Albert Deshayes, Dictionnaire étymologique du breton, Douarnenez, Le Chasse-Marée, 2003, p. 82.