gouez

Ur pennad eus ar Wikeriadur, ar geriadur liesyezhek frank a wirioù.

Brezhoneg

Etimologiezh

anv-gwan :
Kavet en henvrezhoneg (guoed, guoid).[1]
Meneget er C'hatolikon (goez).
Da geñveriañ gant ar gerioù gŵydd « gouez » e kembraeg, goodh « gouez » e kerneveureg, fia « gouez ; karv », fiadh « jiboez » en iwerzhoneg ha uidu- e galianeg.
Deuet eus ar ger keltiek *wēdus, eus ar furm indezeuropek *h₁u̯eidʰh₁-u-s, deveret eus ar wrizienn *h₁u̯eidʰh₁-.[2] Kar d'ar ger gwez (plant).
anv-kadarn :
Eus ar c'hrennvrezhoneg goez, eus an henvrezhoneg guid « gwelet, gouzout ».[1]
Da geñveriañ gant an anv-kadarn kembraek gŵydd « bezañs ; gwel » hag an araogenn heniwerzhonek fíad (-um, -ut, -o, -a) « en bezañs, dre-zirak, a-wel da ».
Deuet eus ar ger keltiek *wēdo-, eus ar wrizienn indezeuropek *u̯(e)id- « gwelet » a gaver er gerioù eîdos (εἶδος) « furm ; seurt, spesad » e henc'hresianeg ha védas « gouiziegezh » (वेदस्) e sañskriteg.[3]

Furm verb

gouez /ˈɡweː(s)/

  1. pennrann ar verb gouzout (gwelout ivez gouvez, goui, goar, gouz), savet diwarnañ displegadur ar verb: gouezan, gouezin ...
  2. en doare-gourc'hemenn (ral)
    A-raok lammet, gouez e pe lec'h En aon da derriñ penn pe vrec'h. Yann-Vari Perrot, An aotrou Kerlaban, p. 34

Anv-gwan

Derez Furm
Derez-plaen gouez
Derez-uheloc'h gouesoc'h
Derez-uhelañ gouesañ
Derez-estlammiñ gouesat

gouez /ˈɡweː(s)/

  1. dizoñv, pa gomzer eus ul loen pe un den
  2. - loened gouez
  3. - tud ouez
  4. - gouelec'h
  5. mont e gouez, mont en gouez, mont da ouez : mont e fulor, e konnar
  6. gant ar c'hemmadur dre vlotaat (g/c'h)
    • Ar gouent-ma a ioa enn eur vro c’houez hag enn eul leac’h distro, hag ann dra-ze a blije muioc’h d’ar Zant. Buez ar Zent 1894/708

Deveradoù

Gerioù kevrennek

Troioù-lavar

Krennlavaroù

  • [...] ! Erru ar gont a vez, ec'h a ar paour da ouez ![...]... — (Jarl Priel, An Dakenn dour, Sav niv. 25, Diskar-Amzer 1942, p. 11.)
  • Ar gont a vez, ez a ar paour en-gouez ! — (Gireg Koan, Bezet damant d'ar re-gozh, E brezhoneg evel-just, Le Trégor, 2021-02-11, p. 27.)

Troidigezhioù

Anv-kadarn

gouez /ˈɡweːs/ hollek gourel

  1. Bezañs, prezañs
    • An evit-an-un e kement ma n'eo ket an-un zo un emerouez a ra diouer dezhañ en un doare ar gouez ouzh an-un [eleze gouez an en-un, a zo arunded] hag emerouez eo e kement ma ra diouer dezhañ ar gouez-se end-eeun. — (Jean-Paul Sartre, troet gant Guy Étienne, KIS-347, Lavar 09, 1996, p. 16.)
    • E lid an oferenn e tiforc'her pevar mod a zo gant gouez ar C'hrist ; [...] — (Gab Cherel, KIS-705, Lavar 14, Preder, 2001, p. 90.)

Deveradoù

Gerioù kevrennek

Troioù-lavar

Troidigezhioù

Daveoù

Roll an daveoù :

  • [1] : Albert Deshayes, Dictionnaire étymologique du breton, Douarnenez, Le Chasse-Marée, 2003, p. 283.
  • [2] : Ranko Matasović, Etymological Dictionary of Proto-Celtic, Leyden, Brill, 2009, p. 408.
  • [3] : Ranko Matasović, Etymological Dictionary of Proto-Celtic, Leyden, Brill, 2009, p. 407-8.