demat

Brezhoneg

Etimologiezh

Ger savet diwar « dez » ha « mat ».

Anavezet dre skrid abaoe ar bloaz 1530.

Estlammadell

demat /de.ˈmɑːt/

1. Ger saludiñ.
   • De mat dach ma den quer... — (Ar Varn diwezhañ, 1792 , p. 259.)
   • De mat dach intanves gant ho crouadurien ... — (Ar Varn diwezhañ, 1792, p. 475.)
   • De mat dach otto bras ... — (Ar Varn diwezhañ, 1792, p. 735.)
   • De mat dach bourchis.. — (Ar Varn diwezhañ, 1792, p. 779.)
   • De mat dach courtisan.. — (Ar Varn diwezhañ, 1792, p. 869.)
   • De mat dach medisin.. — (Ar Varn diwezhañ, 1792, p. 1058.), — (Ar Varn diwezhañ, 1792, p. 1116.)
   • Demat, roue ha rouanez. — (Fontanellan, er Barzhaz Breizh.)
   • — Demat, emezañ d’ar porzhier. — Ha deoc’h ivez. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/2, Al Liamm, 1985, p. 15.)
   • Bugale Sant Bruno a lavare de mad an eil d'eguile dre ar goms-ma : va breur, red eo mervel ! — (Scol ar maro mad, troet gant Goulven Morvan, 1867, p. 31.)
   • En em dennet eo kuit en eur lavaret deomp : De mad, kenavezo. — (Goulven Morvan, Feiz ha Breiz, 4e bloavezh, niv. 178, 1868, p. 171a.)
   • De mad, camaraded ; savit ama ; plas evit fransizien ! — (Goulven Morvan, Eur prizonier er Prus, Feiz ha Breiz, 9t bloavezh, niv. 456, 1873, p. 311b.)
   • [...], da lavaret eo e voa eat kuit ep lavaret na kenavezo, na de mad na nos vad da zen. — (Feiz ha Breiz, 10t bloavezh, niv. 482, 1874, p. 89a.)
   • Demad ha joa holl er gaer-man :

   'Nn autro penn-ar-goer pelec'h'man ? — (E. E., Ar brezel prus, Feiz ha Breiz, 14t bloavezh, niv. 15, 1879, p. 118b.)

   • Ia laouen ; deiz mad, Thomaz,

   Deus pelec'h e teuez ma fautr ? — (E. E., Ann ti-eva e-kichen ar mor, Feiz ha Breiz, 14t bloavezh, niv. 21, 1879, p. 163a.)

   • De mad ha joa oll en ti-man.

   Ann otro Maer pelec'h eman ? — (Gwerz ann otro ar C'haer, Chansons et danses des Bretons, 1889, p. 122.)

   • Demad ha joa bars an ti-ma,

   Ar bennherès pelec'h ema ? — (Pennherès Kernenon, Soniou Breiz-Izel, 1890, p. 184.)

   • Demad, Mari, ma mestrès, demad d'ac'h a laran ; [...] — (Mari, Soniou Breiz-Izel, 1890, p. 206.)
   • Demad ha joa hol er gêr-man,

   Pelec'h 'man ar golaj aman ? — (Cloarec Rozmar, Soniou Breiz-Izel, 1890, p. 260.)

   • De-mad d’ar gompagnunez ! — (Almanak ann den honest, Le Courrier du Finistère, 13t bloavezh, niv. 655, 1892, p. 1a.)
   • Demad eme-z-hi, Kaourintina ; peger kaer eo da bark, ha pegen dru eo ar boed-loned ennan ! — (F. Jaffrennou, Ar roz milliget, La Résistance, 14t bloavezh, niv. 40, 1898, p. 1c.)
   • Demad, demad, emei ; lawen ouz da weled, merc'h ar roue. — (Franses Jaffrennou, Bronwen, Merc'h ar Roue, La Résistance, 15t bloavezh, niv. 14, 1899, p. 2b.)
   • Demad, eme an daou Vreizad, [...] — (Franses Jaffrennou, Laer an eneou, La Résistance, 17t bloavezh, niv. 44, 1901, p. 1b.)
   • Demad, den koz ha venerabl

   C'houi, a glevan, a zo kapabl — (Kollokou etre eun den kiriuz hag eun den fur, Ar Bobl, niv. 10, 1904, p. 3a.)

   • De mad itrôn ! Dudi ha levenez deoc'h ! — (Leon ar Berr, Ar gwir treac'h d'ar gaou, 1905, p. 17.)
   • Demad Herveik koz ! — (Leon ar Berr, Ar gwir treac'h d'ar gaou, 1905, p. 43.)
   • De-mad, tonton, deuet oun d'ho kwelet, [...] — (Marvailher Botmeur, Ar penn-oc'h du, Feiz ha Breiz, 8t bloavezh, niv. 8, 1907, p. 249.)
   • De mad, emezan, de mad ! — (Ar Yeodet, Ar pesk-ebrel, L'Écho du Finistère, 4e bloavezh, niv. 173, 1909, p. 2d.)
   • Ar vleuen-ze 'm ije roet

   N'eur reketi d'ezi : de-mad ! — (Y. Bloch, Hunvre, L'Écho du Finistère, 4e bloavezh, niv. 174, 1909, p. 2c.)

   • Démat, Elen ! — (Vedig en Evel, Un dra grateit, Dihunamb!, 6t bloavezh, niv. 55, 1910, p. 123.)
   • Démat ha joe d'ol tud en ti ;

   Er vinourez 'men é ma hi ? — (Er vam gaer, dastumet gant an dimezell L. Guillam, Dihunamb!, 6t bloavezh, niv. 55, 1910, p. 163a.)

   • De-mad, ma den, emean, rag heman ê da zivezan. — (Dir-na-dor, Hostaliri ar Jistr mad, L'Écho du Finistère, 5t bloavezh, niv. 245, 1910, p. 2a.)
   • Demad, mestrez ! emezan. — (Joseph-P. ar Braz, Intanvez ar mortolod, L'Écho du Finistère, 5t bloavezh, niv. 249, 1910, p. 2b.)
   • Demad Mona ! — (Joseph-P. ar Braz, Karantez divarvel, L'Écho du Finistère, 5t bloavezh, niv. 257, 1910, p. 2d.)
   • Ma zi bihan a zav dereat,

   Hanter-guzhet 'touez ar c'hoad gwer ;

   Bemde d'ezan, gant pok an de mat,

   An heol 'ro e gentan sklerder. — (Filomena Kadored, Ma Zi bihan, Mouez meneou Kerne, 1912, p. 47.)

   • An doktor Moulin, maer Bar-le-Duc, a hetaz d'ezan demad — (Dre ar Prenneslt, Ar Bobl, 10t bloavezh, niv. 453, 1913, p. 1a.)
   • Demat, Per, skuis e tlefec'h beza gant ar c'hor. — (Breur ha C'hoar, Le Courrier du Finistère, 41t bloavezh, niv. 2130, 1920, p. 3e.)
   • Démat, madam er Vran, penaus ma hou iehed ? — (L., Er Vran hag el Luhern, Dihunamb!, Genver 1922, p. 64.)
   • Un dé, ér vorh, jao Fanchon é huélet un or degor dirakton e ias én ti, hemb laret démat ha kentéh chetu ean é monet trema en nèled èl ma oè akustumet. — (L. Herveu, Jao Fanchon, Dihunamb!, Genver 1922, p. 167.)
   • Démat, Kristol.... Iah oh ataù ! — (Efflam Koed Skaù, Blankeu me iondr Kristol, Dihunamb!, C'hwevrer 1923, p. 164.)
   • De-mat 'ta, Per, da blec'h 'zit 'ta,

   Ker presset all er mintin-ma? — (Kaourantin Kergoat, Istor eur Maout, Le Courrier du Finistère, 31 Mae 1930, p. 2e.)

   • Demat, Mikaela. — (Roparz Hemon, An tan e ti Kernaspreden, Gwalarn niv. 37, Kerzu 1931, p. 8.)
   • Demat, Itron Gwennili ! — (Fant R. Meavenn, Demat, Kanou en deiz, Gwalarn niv. 53, Ebrel 1933, p. 10.)
   • De mat, aotrou! — (Evnig Arvor, Paner vurzudus ar mevel Fanch, Feiz ha Breiz, Genver 1934, p. 59.)
   • Demat, moereb koz, emezañ. — (Koulmig Arvor, Yann ar burzudou, Gwalarn niv. 63, C'hwevrer 1934, p. 10.)
   • Demat, tieg ! — (Breur Dominik, Eur parkad mein, Bleun-Brug, niv. 64, Here 1953, p. 15.)
   • De mad, ma den, emean, rak heman eo da ziwean. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 45.)
   • Demat ! Onenn.... — (Brogarour, Onenn, Gwengamp, 1936, p. 15.)
2. Demat da unan bennak:
   • Demat, Mari, ma mestrez, demat deoc'h a laran. — (Fañch an Uhel, Soniou Breiz-Izel, Pariz, 1890, 1971, p. 206.)
   • Demat, emezañ, d'ar porzhier. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/2, Al Liamm, 1985, p. 15.)
   • — Demat, ma c'hoarig ! Demat dit, ma c'hoarig Levenez !... — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 276.)
   • De mat d'an dud amañ! emeon. -Demat! De mat! eme ar potr koz. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto Marvailhou nevez, Saint-Brieuc, 1908, p. 46.)
   • « Demat d’eoc’h, plac’h ar goanta, » eme Veur. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 194.)
   • Demat dit, Herve. Mat ar jeu? Jean Tricoire, Me a gomzo brezoneg. 1990. p 132
3. Reketiñ an demat da ub.
   • [...], ha me reketi an demat d'an teir maouez ha d'ar zoudard a oa ennañ : [...] — (Ab-Sulio, Seiz vloaz e bro ar vorianed, 1929, p. 93.)

Distagañ

• Breizh: "demat /deˈmaːt/"

Notenn

Gwir eo e vez kavet dreist-holl en troiennoù :

• demat dit
• demat deoc'h
• demat d'an holl

Met kavet e vez skouerioù kozh ivez hep an araogenn da.

Deveradoù

• demata

Gerioù heñvelster

• deiz mat
• devezh mat

Troidigezhioù

• alamaneg : guten Morgen ^(de) , guten Tag ^(de)
• esperanteg : bonan matenon ^(eo) , bonan tagon ^(eo)

• galleg : bonjour ^(fr)
• saozneg : hello ^(en) , good day ^(en) , good morning ^(en) , good afternoon ^(en)

Gwelet ivez

• Ar pennad « demat » e-barzh Wikipedia

Daveoù

Roll an daveoù :