kreiz : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet

Inline

Stumm eus an 12 Mez 2020 da 18:45

Brezhoneg

Etimologiezh

« Kalon » ent etimologel. Kar eo ar gerioù kembraek craidd, heniwerzhonek cride, iwerzhonek croidhe, skosek cridhe, a zeufe holl eus ur ger keltiek *kridyo- evit kṛdyo-. Da dostaat ouzh ar gerioù henc'hresianek ϰαρὸ-ια ϰαρὸ-ίη, latin cor (cord-is), lituanek szird-í-s, gotek hairt-ō, saoznek heart, alamanek Herz. Evit ar ster, sellet ouzh ar gerioù henslavek srèda, ha rusianek seredá « kreiz ».^[1]

Anv-kadarn

kreiz /ˈkrɛjs/ gourel (liester : kreizoù)

Ar pezh zo e-kreiz un dra.
Kreiz un den : bruched un den
- Ur galon houarn ha dir a yoa en e greiz!— (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 164.)
- gant ar verboù tridal, lammat
- Tridal a ra va c’halon em c’hreiz ouzh ho klevet — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 23.)
- Va c’halon a drid em c’hreiz ouzh ho klevet, — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 146.)
- Tridal a ra hor c’halon en hor c’hreiz ouzh da glevet, — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 147.)
- Ar gwel-se a lakae e galon da lammet en e greiz, hag e bedenn a save tommoc'h war-zu an neñv. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 165.)
(Matematik) (ur segmant) Poent e piaou d'ur segmant, ha keitpell diouzh e bennoù.
<skouer>.
Kreiz-Eost, pe Hanter-Eost, pe ar 15 a viz Eost, pa vez lidet Gouel Maria Hanter Eost er broioù katolik,
Mont da-greiz: mont war vor pell diouzh an aod.
Kreizig-kreiz an dachenn: al lec'h resis ma emañ ar c'hreiz

Gerioù kevrennek

Deveradoù

Krennlavaroù

Bezet hir pe bezet berr E-barzh ar c’hreiz emañ an hanter.
Pa gomzer eus ar bleiz E weler e lost pe e greiz.

Troidigezhioù

matematik

alamaneg : Mittelpunkt ^(de)
esperanteg : mezo ^(eo) , mezpunkto ^(eo)

galleg : milieu ^(fr)
saozneg : midpoint ^(en)

Daveoù

Roll an daveoù :

^[1] : Lexique Étymologique des termes les plus usuels du Breton Moderne

Anv-gwan

kreiz /ˈkrɛjs/

A zo e-kreiz.
- Ar sal greiz.

@@ Linenn 1: / Linenn 1: @@
 {{=br=}}
 {{-etim-}}
 : « [[kalon|Kalon]] » ent etimologel. Kar eo ar gerioù kembraek ''[[craidd]]'', heniwerzhonek ''[[cride]]'', iwerzhonek ''[[croidhe]]'', skosek ''[[cridhe]]'', a zeufe holl eus ur ger keltiek ''*kridyo-'' evit ''kṛdyo-''. Da dostaat ouzh ar gerioù henc'hresianek ϰαρὸ-ια ϰαρὸ-ίη, latin ''cor'' (''cord-is''), lituanek ''szird-í-s'', gotek ''hairt-ō'', saoznek ''heart'', alamanek ''Herz''. Evit ar ster, sellet ouzh ar gerioù henslavek ''srèda'', ha rusianek ''seredá'' « kreiz ».{{dav|1}}
@@ Linenn 6: / Linenn 5: @@
 {{-ak-|br}}
 '''kreiz''' {{dist|ˈkrɛjs}} {{g}} ({{l}} : [[kreizoù]])
-#kreiz un den
+#Ar pezh zo e-kreiz un dra.
+#''Kreiz un den'' : [[bruched]] un den
 #:*''Ur galon houarn ha dir a yoa en e greiz!''{{mammenn|EK2|164}}
 #*gant ar verboù [[tridal]], [[lammat]]
@@ Linenn 15: / Linenn 15: @@
 # {{term|matematik}} ''(ur segmant)'' [[poent|Poent]] [[e piaou]] d'ur [[segmant]], ha [[keitpell]] diouzh e [[penn|bennoù]].
 #: ''<skouer>.''
-# Kreiz-Eost, pe Hanter-Eost, pe ar 15 a viz Eost, pa vez lidet Gouel Maria Hanter Eost er broioù katolik,
+# Kreiz-Eost, pe [[Hanter-Eost]], pe ar 15 a viz Eost, pa vez lidet [[Gouel Maria Hanter Eost]] er broioù katolik,
-#Mont da greiz: mont war vor pell diouzh an aod
+# Mont [[da-greiz]]: mont war vor pell diouzh an aod.
 # Kreizig-kreiz an dachenn: al lec'h resis ma emañ ar c'hreiz
@@ Linenn 67: / Linenn 67: @@
 {{-dave-}}
 * {{DAV|1}} : {{D/LEBM}}
+{{-ag-|br}}
+'''kreiz''' {{dist|ˈkrɛjs}}
+# A zo e-kreiz.
+#* ''Ar sal greiz''.
 [[Rummad:Brezhoneg eeun]]