dehou

Brezhoneg

Etimologiezh

Testeniekaet en henvrezhoneg (dehou).

Meneget er C'hatolikon (deho, dechou).

Da geñveriañ gant ar gerioù de ha deheu en kembraeg, dyghow en kernevveureg, deis en iwerzhoneg, dexsiuo- en galianeg.

Anv-gwan

dehou /ˈde(h)ːu/

1. Zo en tu zo enep hini kalon unan bennak (diwar-benn rannoù ar c'horf, ar pezhioù dilhad ; diwar-benn al lec'hiañ pe an dilec'hiañ)
   • Ma troc'has neuze e gof-gar dehou hag e roas anezhañ da debriñ d'an êgl. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 24.)
   • — [...]. En ho skouarn dehou e lakain deoc'h ur vuredad dour a vuhez. [...]. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/2, Al Liamm, 1985, p. 45.)
   • — [...]. Neuze e tenni eus da c'hodell da dorn dehou da gentañ, [...]. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 190.)
   • Hag e lakaas e dorn dehou indan e votez, evel en devoa gwelet hon Salver oc'h ober, [...]. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/4, Al Liamm, 1989, p. 39.)
   • « Ac'hanta, marv out ? » eme ar chouant, en ur gregiñ gant e zorn kleiz en e choug, hag en ur dennañ e gleze gant e zorn dehou. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 88.)
   • Kerkent e voen dallet gant ul luc'hiedenn, e-keit ha ma kleven ur strakadenn feuls ha ma santen ur gwall stokadenn ouzh ma dorn dehou. — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 209.)
   • — Feiz... gant ma dorn dehou a respontas Harry. — (J.K. Rowling, lakaet e brezhoneg gant Mark Kerrain, Harry Potter ha Maen ar Furien, An Amzer embanner, 2012, p. 91.)
   • « [...] ? Lakaat a ran eur blouzenn war va skoaz dehou ; piou a gredo tenna anezi kuit ? [...] ?» — (Jakez Riou, Troiou-Kamm Alanig al Louarn II, Gwalarn niv. 97, Kerzu 1936, p. 41.)
2. Bezañ a zorn dehou, war an dorn dehou : bezañ en tu dehou da unan bennak
   • [...] : Per, gant e gein troet d'ar siminal ; en e gichen, war an dorn dehou, Fant gozh, ha goude Tual Jegou, komis e ti an noter Ar Bourc'hiz ; [...]. — (Jarl Priel, An Teirgwern Pembroke, Al Liamm, 1959, p. 16.)
3. Mont war zehou, war an dorn dehou : war-gaout tu dehou unan bennak
4. Treiñ en dorn dehou, war e zorn dehou : war an tu dehou
5. Zo en tu enep da galon unan bennak (diwar-benn an dud, an traoù)
   • (Deut e-barzh dre an nor dehou, Kato a dreuz an ti hag a ya er-maez dre an nor all). — (Jarl Priel, An dakenn dour, C'HOARIVA BREZHONEK, Pemp pezh-c'hoari berr, Skridoù Breizh, 1944, p. 62.)
6. Bezañ e dorn dehou unan bennak : bezañ en tu dehou da unan bennak
   • An hent-se zo ez torn deou. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 134.)
7. an tu dehou, en tu dehou
8. Zo er su, er c'hreisteiz d'ul lec'h bennak (diwar-benn ar mor)
   • Ar mor dehou.
   • Ar mor dehou, trapenn emañ en tu dehou d'an enez Sun, Geriadur Brezhoneg Douarnenez, levrenn "Amzer, avel ha mor", p. 44-45, Per Denez, 1981, Mouladurioù Hor Yezh

Troienn araogenn

1. En tu dehou, pe en dorn dehou da unan bennak :
   • [...] : nac'het em boa avat kemer harp pe war ar beleg a oa en tu dehou din, [...]. — (Pêr Denez, Glas evel daoulagad c'hlas na oant ket ma re, Al Liamm, 1979, p. 36.)

Gerioù enepster

• kleiz (1)
• norzh (2)

Gerioù kevrennek

• a-zehou
• dehoubarzh
• Dehoubarzh

Deveradoù

• dehouiad

Troidigezhioù

zo en tu enep da galon unan bennak

• galleg : droit ^(fr)
• kembraeg : deheu ^(cy)  ; deheubarth

• kerneveureg : dyghow ^(kw)
• saozneg : right ^(en)

kreisteiz, su

• galleg : sud ^(fr)
• kembraeg : deheu ^(cy)  ; deheubarth

• kerneveureg : dyghow ^(kw)
• saozneg : south ^(en)